Jeroen Hofman met ‘Eiland’ in Fotomuseum Den Haag

Er is een specifieke plek boven de grond waarop je de mensen beneden niet meer kunt verstaan en de vogels boven je net niet kunt grijpen. Deze volledige isolatie verscherpt mijn zintuigen. Fotograaf Jeroen Hofman (1976) werkt altijd vanaf een kraan op ongeveer 20 meter hoogte. Hofman heeft deze werkwijze ontwikkeld om zijn fascinatie voor gelaagdheid in landschappen in beeld te kunnen brengen. Hij toont niet alleen de oever van een rivier, maar de manier waarop deze hele rivierbedding door het landschap meandert. Hij ontstijgt hiermee letterlijk dat wat het menselijk oog doorgaans ziet.

Het resultaat zijn foto’s waarop voor- en achtergrond versmelten, als moderne diorama’s. De afgelopen jaren reisde Hofman meerdere keren naar de Waddeneilanden en stelde in weer en wind zijn kraan op. Fotomuseum Den Haag toont in Eiland voor het eerst Hofmans nieuwe werk over dit bijzondere stukje Nederland.

De stedelijke dynamiek vindt Hofman fascinerend. Een groot contrast met zijn nieuwe werk, Eiland, maar die keuze maakte hij weloverwogen. De prikkels van de stad ervaart hij namelijk óók als een valkuil voor de ziel. Toen hij voor een dierbaar persoon naar Texel reisde om geliefde plekken uit haar jeugd vast te leggen, werd hij gegrepen door wat het eiland te bieden heeft. Er kwam een kalmte over hem heen die hij nooit eerder had gevoeld.

Ik werd overvallen door de plotse leegte en rust. De weilanden met schapen, de weidse door getijdenstromen mooi gevormde duinlandschappen. De snelle wisselingen van het weer. Spectaculaire wolkenluchten die in razend tempo de zon het landschap laten schilderen. Regenbuien, windstoten en de geur van dennenbomen meegevoerd op de zilte zeelucht. Rust, zo schrijft hij in de publicatie van uitgeverij Hannibal die bij de tentoonstelling verschijnt.

Liefdesverklaring aan het landschap

Al snel ontstond het plan om alle vijf de Waddeneilanden te fotograferen, maar wel op geheel eigen wijze. Het project Eiland is, net zoals de schilderijen van oude Hollandse meesters, een liefdesverklaring aan het landschap, geen toeristische brochure. Al fotograferend ging Hofman steeds abstracter werken. Landschappen gingen meer en meer uit vlakken, vormen en kleuren bestaan, met de horizon als vast gegeven.

Op die manier heeft hij de uitgestrektheid van het vlakke Hollandse landschap op een indrukwekkende manier vastgelegd, met zo nu en dan een fotografisch uitstapje waarbij hij een festival, warme stranddag of dichte bossen fotografeerde. In Fotomuseum Den Haag worden de foto’s op groot formaat getoond, om deze goed tot hun recht te laten komen. Van een afstand ziet de bezoeker vooral het lijnenspel, maar wie dichterbij gaat staan, ontdekt dat de details nog een ander verhaal vertellen.

Abstractere vorm van fotografie

‘Eiland’ heeft Hofman een vrijere manier van werken gegeven, omdat hij niet afhankelijk was van bijvoorbeeld een evenement of een drukke dag in een park, zoals hij in eerdere series vastlegde. Ook heeft hij een abstractere vorm van fotografie onderzocht, het effect van de leegte van het landschap op zijn gestel. Elke foto is gepland; Hofman werkt regelmatig met referenties uit het verleden en je ziet in zijn werk soms een knipoog naar andere kunstenaars.

Toch is er niets in scène gezet. In de hoogwerker wacht hij keer op keer in rust op de perfecte foto. Door de tijd te nemen voor een beeld komt voor hem uiteindelijk alles op één uniek moment vanzelf samen. Mijn drijfveer is om op die manier de schoonheid van wat ik allemaal zie op andere mensen over te brengen.

Over Jeroen Hofman

Jeroen Hofman (NL, 1976) studeerde fotografie aan KABK in Den Haag. Zijn grote doorbraak komt met Playground (2011), waar hij oefenterreinen voor calamiteiten heeft vastgelegd op de manier die zijn signatuur is geworden. Geïnspireerd door werk van onder andere Hans van der Meer, Edward Burtynsky en Gregory Crewdson gaat hij vanaf een hoog standpunt fotograferen.

Langzaam wordt de rol van het landschap steeds groter. In Park (2018) legt Hofman de gemeenschappelijke ruimte vast en hoe we die allemaal met elkaar delen. Hofman maakt naast vrij werk ook portretten. Hij won verschillende beurzen en prijzen, waaronder twee keer de Zilveren Camera: voor de serie Playground en in 2014 voor een portret van Hans van Manen.

Wanneer en waar te zien?

De foto’s van fotoserie ‘Eiland’ van Jeroen Hofman zijn van 15 maart tot en met 15 juni te zien in Fotomuseum Den Haag.