Hommage aan Paul Blanca

Na een bewogen leven overleed in oktober 2021 de Nederlandse fotograaf Paul Blanca in Amsterdam – waar hij in 1958 geboren werd als Paul Vlaswinkel. Een fotograaf die in de jaren tachtig bekend werd met provocerende foto’s en zelfportretten en in één adem genoemd werd met fotografen als Erwin Olaf en Robert Mapplethorpe.

Een foto van zijn rug met daarop een afbeelding van Mickey Mouse gekerfd (1986), wordt gerekend tot een van de iconen van de Nederlands fotografie, evenals het aangrijpende beeld van een naakte Blanca die zijn eveneens naakte moeder omhelst (1982). Naar aanleiding van het overlijden van Blanca presenteert Fotomuseum Den Haag een hommage aan het vroege en meest intense werk van Paul Blanca, vooral uit de periode 1980-1995. Een selectie van ruim vijftig foto’s, waarvan een deel uit eigen collectie, is te zien van 30 april tot en met 14 augustus 2022.

Monumentale portretten

In de jaren tachtig van de vorige eeuw baarde Paul Blanca veel opzien met esthetisch geënsceneerde portretten waarin hij de meest extreme handelingen – grenzend aan performances – met zichzelf uithaalde. Zo stak hij een half dozijn palingen in zijn keel en liet hij een pijl zijn wangen doorboren. De opzet van deze reeks zelfportretten was om in een staat van ultieme zelfbeheersing en concentratie een zo veelzeggend mogelijk beeld te scheppen van een eenduidig fotografisch moment. Ofwel het ‘moment’ als ‘monument’; een perfecte samenkomst van persoon, plaats en tijd in één strak omkaderd beeld.

Leermeesters en generatiegenoten

Hoewel Paul Blanca autodidact was, beschouwde hij zichzelf niet zo. Hij vond zijn leermeesters in de praktijk. Van choreograaf-fotograaf Hans van Manen (1932) leerde hij het technisch fotograferen en het omgaan met modellen, terwijl de beroemde Amerikaanse fotograaf Robert Mapplethorpe (1946-1989) hem voorging in het klassiek en onverhuld fotograferen van persoonlijke fascinaties, variërend van expliciete seksualiteit tot en met zen-achtige verstilling.

Evenals van generatiegenoot Erwin Olaf (1959), die ongeveer dezelfde leerschool doorliep, waren de zwart-witportretten van Blanca die hij van collega-kunstenaars, acteurs, schrijvers, dansers en popmusici maakte, zeer in trek bij progressieve kranten- en tijdschriftenredacties. Portretten die door hun strenge klaarheid confronterend konden zijn, daar was na de gezapige studiofotografie uit de jaren 1960-1980 wel behoefte aan.

Tentoonstelling en documentaire

Naar aanleiding van het recente overlijden van Paul Blanca heeft conservator Wim van Sinderen in samenspraak met de nabestaanden en goede vrienden van de fotograaf, een presentatie samengesteld met ruim vijftig fotowerken uit Paul Blanca’s meest productieve en wellicht interessantste periode, de jaren 1980-1995. Een deel van deze fotowerken komt uit de vaste collectie van Kunstmuseum Den Haag, aangevuld met werken uit belangrijke particuliere collecties.

Naast de ingelijste historische fotowerken toont het museum een selectie platinadrukken die Blanca in 2020 maakte in samenwerking met collega-fotografen Koos Breukel en Hans de Kort. Door middel van dit zeldzame afdrukprocedé wordt het oeuvre van Paul Blanca opnieuw onder de aandacht gebracht. Ook bevat de tentoonstelling een korte video op basis van de nieuwe documentaire ‘Paul Blanca, deze film redt je leven’ van de Amsterdamse regisseur Ramón Gieling.