Hoe fotografeer je dieren in actie

In een serie blogs wil ik jullie meenemen in de wereld van dierenfotografie. In elke blog zal een ander dier centraal staan. In deze blog ga ik het hebben over dieren in actie. Aan de hand van een aantal praktische tips die ik hier zal delen kan je nog betere foto’s van dieren in actie maken. De tips hieronder heb ik gebaseerd op voornamelijk paarden en honden in actie, maar je kan ze natuurlijk ook gebruiken voor andere dieren in actie.

Hou de richtlijn aan van de grootte van een dier, heeft het de grootte van een hond (of kleiner in het geval van kleinere diertjes), gebruikt dan de tips voor honden en bij grote dieren die voor paarden. Het zijn richtlijnen, dus kan best zijn dat je bij het fotograferen zelf wat dingen aan moet passen. Voor tips over vogels in actie, kijk even bij mijn blog over vogelfotografie.

Tip 1: afstand en materiaal

Als je dieren in actie wil fotograferen, dan heb je vaak een afstand tot een dier (meestal toch wel een paar meter) en een zoomlens is dan ook aan te raden. Hoe groot de zoomlens moet zijn is een beetje afhankelijk van welk dier je waar fotografeert.

Fotografeer je een paard in een binnenbak, dan kan je vaak goed uit de voeten met een lens die tot 200 mm (soms korter, afhankelijk op welke plek je staat) gaat. Voor honden kan deze afstand ook prima, langer als 300 mm zou ik zelf niet gaan. Mocht je in een dierentuin of in het wild dieren in actie fotograferen, dan is een grotere zoomlens vaak handiger (denk aan minimaal 300 mm, tot 600 mm – 800 mm).

Tip 2: Instellingen van je camera

Bij actiefotografie wordt er iets meer verlangd van de camera en ook je lens. Zo heb je er baat bij als je een wat hogere fps hebt (dit wil zeggen dat je camera meer foto’s per seconde kan schieten) en je een lens hebt die snel kan focussen. Mijn tip is om in dit geval altijd gebruik te maken van de autofocus.

Als je een fotografiecursus hebt gedaan heb je waarschijnlijk geleerd om altijd 1 focuspunt te pakken en scherpstellen op de ogen (bij dieren en mensen). Bij actie kan dat net even anders liggen. Natuurlijk is het belangrijk dat de ogen scherp zijn, maar waarschijnlijk wil je meer dan dat. Nu is er verschil tussen een groot dier en een klein dier. Nogmaals ik vertel in termen van honden en paarden, maar deze tips zijn toe te passen bij alle dieren die in grootte vergelijkbaar zijn.

Honden

Bij honden en andere kleinere dieren gebruik ik een cluster van meerdere focuspunten. Hoeveel punten je in je cluster hebt is afhankelijk van je camera en de totale hoeveelheid focuspunten deze heeft. In mijn geval (Canon Eos 7D mk II) is dit een cluster van 9 punten. Deze 9 punten staan om het middelste focuspunt, welke de meesten van ons in normale omstandigheden gebruiken. Waarom dit handiger is, komt later in dit blog terug. Kijk dus bij je camera wat mogelijk is om een cluster (met een cluster bedoel ik een groepje focuspunten die bij elkaar staan) te maken. Probeer tussen de 5 en de 9 te gaan zitten.

Paarden

Bij paarden en andere grote dieren volstaat het om de gebruikelijke single focuspunt te gebruiken. Omdat je bij grotere dieren vaak een grotere afstand houdt, zal dit volstaan om een dier mooi in beeld te houden. Voor de rest van de instellingen is de sluitertijd natuurlijk belangrijk. Voor een bevriezing van de beweging is een sluitertijd van 1/1000 tot 1/1600 aan te raden.

Je kan bij de beginwaarden een sluitertijd instellen van 1/1200 en dan kijken hoe dit werkt en dan naar boven of beneden bijstellen. Wil je wel wat beweging laten zien, dan kan je experimenteren met langere sluitertijden. Pas alleen wel op dat je niet teveel beweging krijg, lager als 1/350 zou ik zelf niet gaan. Diafragma hou ik zelf zo groot mogelijk, denk hierbij aan f/2.8 tot f/5.6 (natuurlijk is dit ook afhankelijk van wat je lens aan kan). Iso afhankelijk van de omstandigheden, maar met korte sluitertijden zal je al snel iets hoger in de iso kunnen komen.

Op zich is dat niet zo’n probleem met de huidige camera’s. Hou je grafiek goed in de gaten en belicht eventueel iets over, mochten de foto’s er te donker uitzien. Zorg ervoor dat je camera in actiemode staat (bij canon is dit AI servo), schiet in hoge burst (meerdere foto’s achter elkaar).

Extra tip: zet de stabilisatie op de lens uit. Vaak beweeg je mee met je onderwerp en de stabilisatie kan zelfs een beetje tegenwerken hierbij. Mocht je nou een camera hebben met eye tracking, gebruik deze dan ipv de focus tips die hierboven staan. Mocht je gewend zijn met bbf (back button focus) te werken, dan kan je dat natuurlijk ook gebruiken zoals je gewend ben.

Tip 3: Je plaats, houding en scherpstelling

Om met scherpstellen te beginnen. In de vorige tips heb je gelezen om bij honden en andere kleinere dieren een cluster in te stellen. Hierdoor hoef je dus niet perse op de ogen te richten. Fotografeer je het dier vanaf de zijkant? Focus dan op de schouder van het dier in dat geval zal je de kop ook scherp hebben en een deel van de achterkant ook. De grootste kans dus om het hele dier scherp te krijgen. Pak je het dier recht van voren? Richt dan op de kop.

Bij paarden en andere grote dieren richt je net als bij portret op het oog. Dit kan enige oefening vergen omdat het heel snel kan gaan. Bij paarden geldt, schiet altijd van de zij – voorkant, nooit recht van voren. Een paard komt niet mooi uit als je het recht van voren fotografeert. Je plaats en houding heb je niet altijd voor het uitkiezen. Probeer zo laag mogelijk bij de grond te blijven, bij kleinere dieren op ooghoogte en bij grotere dieren krijg je een nog imposanter dier op deze manier. Probeer zoveel mogelijk van de zijkant te fotograferen, op zo’n manier dat je ook de kop / hoofd goed in beeld heb en een uitdrukking goed kan zien.

Fotografeer je in een binnen- of buitenbak? Kijk of je van te voren kan zien hoe de bewegingen zijn (bijvoorbeeld bij een wedstrijd zijn de oefeningen die gereden worden vaak van te voren bekend) en kies een goede plek uit om te gaan staan. Soms kan je steunen op de rand van de bak, zodat je toch iets lager staat.

Tip 4: Houding van het dier

Klinkt misschien raar, de houding van het dier, maar je zal zo lezen waarom. Hoewel het al spannend genoeg is om een dier in tempo op de gevoelige plaat te krijgen, zijn er ook nog zaken waarop te letten om een dier ook op zijn mooist uit te laten komen. Je hebt ze vast wel gezien (of misschien zelf gemaakt) de foto’s die er heel mooi uitzien, mooie scherpte en een hele mooie actie, maar… het dier komt er niet voordelig op uit. Vaak zal je zien (zeker als je erop gaat letten) dat het met de poten / benen te maken heeft.

Hoe laat je een dier op zijn mooist zien, vol in de kracht en creëer een wauw effect. Eigenlijk heel simpel, zorg dat het voorbeen (of poot) aan de kant waar jij staat naar voren gaat. Zo zal je het meest kunnen zien hoe de spieren werken en dit kan een heel mooi effect geven. Probeer bij paarden ook te kijken dat de oren naar voren wijzen (hoewel dit in beweging lastiger is dan bij portret, ook afhankelijk van de soort actie). Dus eigenlijk een hele simpele tip, die in de praktijk toch lastig kan zijn…

Tip 5: Wees creatief

Ik hoor je al denken, ja hallo.. ben al blij als ik een dier in actie scherp heb… Toch kan het de moeite lonen om eens creatief te kijken wat de mogelijkheden zijn. Fotografeer je een dier in zand of water? Kijk dan of je opstuivend zand of waterdruppels ook in de actie mee kan krijgen, dit geeft wat meer dynamiek en laat mooi zien dat er beweging is.

Of in plaats van een heel dier, maak een detail van alleen de actie. Om een paar voorbeelden te noemen, bij een hond die een bal of een frisbee vangt, de kop met de vangactie. Fotografeer je bij een dressuurwedstrijd en doet het paard een moeilijke oefening? Maak eens een detailfoto van de benen die de actie doen (zeker zijwaartse oefeningen kunnen een leuk beeld geven).

Fotografeer je bij een springwedstrijd? Kijk eens of je een andere houding aan kan nemen waarbij je ook een deel van de onderkant van het paard ziet (als het ware, dat het lijkt of het dier over jou heen springt). Zo zijn er veel dingen te bedenken die je net een andere kijk zullen geven.