Fotograferen met Winterse sferen

Fotograferen is schrijven met licht. Zonder licht geen foto, en als fotograaf heb je altijd wel iets, hoe minimaal ook licht nodig. Als de dagen korter zijn, de avonden langer gaat de verlichting eerder aan. Ideale momenten om blue hour en avondfotografie te doen en als de winter goed zijn intrede doet met vorst of zelfs sneeuw erop uit te gaan. In deze blog inspiratie om in de winter je camera te blijven gebruiken.

Na de kleurrijke pieken van de herfst vallen we als fotografen die gewend zijn om met bestaand licht te werken, zoals ik die veelal landschappelijk zijn ingesteld, even in een dip. De landschappen zijn kaal en kleur is soms ver te zoeken. Maar na Sinterklaas tot in Januari ontstaan er nieuwe kansen om sfeervol licht vast te leggen. En soms is er die zonsopkomst of zonsondergang waar licht en kleur in de hemel je foto maakt.

Sfeerverlichting

Sfeervol licht vind je overal, ISO 2500 omdat het kan!

Maar vaak kun je ’s avonds in de stad waar je woont ook inspiratie vinden om als fotograaf erop uit te gaan en sfeer vast te leggen.

Winkelstraten worden verlicht en winkeliers richten hun etalages sfeervol in van begin december tot ver in januari en soms zelfs februari.

Of in sommige dorpen en steden gaan ondernemersverenigingen nog een stapje verder. De straatverlichting wordt verruild voor kaarslicht. Momenten om als fotograaf je camera mee op stap te nemen. Grootste uitdaging in deze momenten, het tekort aan licht, maar geen gebrek aan sfeer om vast te leggen.

Dus je ISO durven opschroeven is een must. Daarmee bedoel ik 800, 1600, 3200 of zelfs hoger. Maar let wel op je scherpte en die ruis die hoge iso’s met zich mee kunnen brengen, dat noemen we korrel en kan ook erg veel sfeer en stijl aan je beeld toevoegen. Extra handig daarbij is een lens met een groot diafragma zoals de plastic fantastic 50 mm. f/1.8. Voor onder de EUR 150 koop je al zo’n lens nieuw of beter nog op marktplaats vind je er genoeg voor ro of f/1.4 lenzen, zodat je sfeervolle stillevens of straatbeelden kunt maken zonder een statief nodig te hebben.

Gebruik een regenplas om je foto 
te maken en gebruik grote diafragma’s om uit de hand te fotograferen

Anderzijds wil je niet uit de hand fotograferen, maar stillevens in de straat vastleggen. Dan is een stevig statief een must have.

Herhaling

Juist de winter is als de vorstperiode aanbreekt perfect voor de mooiste blue hour foto’s te maken. Zeker als het vriest zijn de avonden en nachten helder en dat levert je strakblauwe luchten op. Vaak in combinatie met windstil weer of ijs op het water krijg je unieke avondfoto’s. Als het ijs ook stevig genoeg is kun je misschien wel vanuit andere perspectieven je foto maken dan in de zomer of door de ijsvloer ontstaat er zelfs een ander beeld.

Witter dan wit

Waar iedere fotograaf vanzelfsprekend op wacht is dat er een mooi pak sneeuw valt. Het afgelopen jaar was het in December al raak. Maar staar je niet blind op de perfecte weersomstandigheden. Focus je op het feit dat er sneeuw in Nederland is en waar je ook bent, doe er dan daar je voordeel ermee.

Zo wenste ik vorig jaar dat ik in Amsterdam was, maar om nu even door weer en wind naar onze hoofdstad te rijden in winterse omstandigheden is geen optie. Ik zocht daarom het bos op. Daar kun je perfect het contrast op zoeken om de sneeuw te benadrukken op een donkere achtergrond.

Net als met zand, denk na waar je loopt of beslis hoe je voetstappen een onderdeel van de foto kunnen zijn

Op een donkere achtergrond benadruk je perfect de vers gevallen sneeuw die op de takken ligt

Technische tip

Al vele artikelen zijn over fotograferen in de winter geschreven. Dus ik ga je niet vermoeien over het feit dat je altijd een stop of 2 (1/3e tot 2/3e naar rechts) moet overbelichten, zodat de sensor ziet dat wit-wit is en niet grijs moet worden. Ook ga ik het niet hebben over accu’s in je broekzak, jezelf warm aankleden en de camera bij thuiskomst niet direct de heerlijk verwarmde kamer mee innemen. Spreekt allemaal voor zich 🙂

Maak een keuze van wat je wil laten zien. Hier wilde ik de hevige sneeuwval laten zien. Dus ISO omhoog om een sluitertijd van minimaal 1/500e te halen. Dit is trail en error in het veld. Sneeuwt het langzamer dan kan 1/125e of 1/250e al voldoende zijn. Kortom spelen met je ISO-snelheid om de sluitertijd te beïnvloeden.

Brood- of pedaalemmerzak met lus

Wat blijft er dan over om wel over te hebben. Bescherm je apparatuur buiten. Want eigenlijk wil je het liefst de sneeuw als het valt vastleggen. Maar we hebben dure apparatuur in onze handen en het ene camera model is beter bestand tegen de nattigheid dan de andere. Een handige tip is om twee elastieken te gebruiken en afhankelijk van de grote van je camera een kleine pedaalemmerzakje of broodzakje die ze in de supermarkt weleens hebben met een trekkoordje eraan. Knip een opening aan de onderzijde zodat je lens met zonnekap uitsteekt en maak met de elastieken dusdanig vast aan de lens. Daarna kun je de zak verder over je lens en body trekken in een sneeuwbui en weer makkelijk openen wanneer je wilt. Zo bescherm je je kostbare apparatuur.

Hoewel het niet meer sneeuwde, werd ik en camera nat van de smeltende sneeuw van de boomtakken

En o’ja houd je lens naar beneden en zorg dat het front lenselement droog blijft. Dit geldt ook voor in de sneeuwbui fotograferen. Juist groothoeklenzen zijn dan extra uitdagend vanwege hun openstructuur. Telelenzen hebben veelal een mooie koker als lenskap, die de sneeuw goed op afstand kunnen houden. Ook in deze condities als het sneeuwt wil je sowieso al niet te veel lucht in je beeld opnemen.

Ochtendlicht over de sneeuw, een magische kleurcombinatie.

Acclimatiseren

Ook je camera onder je jas houden is simpelweg geen optie, want je camera en lens zijn gewend aan de buitentemperatuur en door de warmte van je lichaam ontstaat er gemakkelijk condens. En dat wil je niet!

Ga je naar huis, dan is het handig om bijvoorbeeld je accu en geheugenkaart alvast uit de camera te halen, zodat deze onder handbereik zijn als je thuis bent en de camera nog rustig in de tas kunt laten. Moet je een stukje rijden naar huis dan kun je ervoor kiezen om je camera al in de auto uit de tas te laten. Bijvoorbeeld veilig op de grond naast je of op de bijrijdersstoel. Of de camera tussen rugleuning en je cameratas. Maar besef dat als je plotseling moet remmen, de camera wel kwetsbaar is! Op deze manier kan de camera al rustig aan acclimatiseren.

De sneeuw voegt iets toe aan dit tafereel. Dankzij de telezoomlens druk je het beeld samen.

Vergeet je statief niet!

Ook je statief verdiend aandacht (als je deze bij je had!) Immers deze zal nat en vies worden en zeker de statiefpoten. Als je dus gefotografeerd hebt en je verplaatst jezelf weer, schuif dan niet de poten compleet in. Hiermee voorkom je dat vuil naar binnen schuift. Maar veel belangrijker, want als je statiefpoten nat zijn en het vriest buiten en je schuift ze nat in. Dan vriezen ze heel makkelijk vast en kun je op het moment suprême het fotomoment missen, omdat je ze niet meer kunt uitschuiven. Je hebt met een stukje uitgeschoven statiefpoten immers meer grip om ze uit te trekken. En geloof me, door schade en schande zelf wijs geworden!

Juiste moment juiste plaats

Soms is het ook een kwestie van geluk hebben. Anderzijds deze tip inspireert je wellicht om juist een mooie locatie op te zoeken zodra er sneeuw is voorspeld. Zelf had ik geluk door de dag na een zaterdag vol sneeuw in een winters openluchtmuseum te Arnhem te zijn. Jaarlijks is van December tot Januari dit park in winterse sferen omgetoverd. Maar als dan er een echt verse laag sneeuw bij komt, dan is het helemaal genieten om die typische Hollandse winter sfeer vast te leggen.

Zoek in je omgeving typische Hollandse winterse kenmerken op. Tip: ga eens naar de lokale ijsbaan of kerstmarkt

Staar je niet te veel blind op sneeuw

Vaak kun je op 1 hand tellen wanneer er sneeuw heeft gelegen in Nederland. Maar in de winter is er meer dan alleen sneeuw. Zeker als het ’s nachts goed afkoelt, er wat mist ontstaat en het gaat aanvriezen. Dan is het zaak ’s ochtends eropuit te gaan, omdat dan de natuur met een schitterend wit laagje rijp is bedekt. Vaak is het dan nevelig en grijs. En om dan de focus en texturen te benadrukken zorg je ervoor dat je een zo geheten gesloten landschap fotografeert.

Gesloten landschap benadrukt de texturen van de met rijp bedekte bomen

Maar als de lucht aansprekend is, dan wil je deze juist niet negeren, zoals hier ruim voor zonsopkomst het geval was.

Samenvatting Fotograferen met Winterse sferen

• Benut de lichtjes in de binnensteden voor avondfotografie
• Zoek een plekje op dat je kent en geniet van de sneeuw waar je ook bent
• Hoe kouder des te beter voor schitterende blue hours
• Denk aan je sluitertijd om sneeuwval goed vast te leggen, gebruik ISO-snelheid om je sluitertijd te verhogen.
• Des te sneller je sluitertijd des te beter de vlokken zichtbaar worden
• Fotografeer op een donkere achtergrond om de sneeuw te benadrukken
• Bescherm je camera eenvoudig met een kleine pedaalemmerzak of broodzak met koord, ‘Better Safe than Sorry’
• Vergeet je statief niet, schuif de natte poten niet helemaal in
• Kies voor gesloten landschappen om de texturen van elementen te benadrukken
• Ga er na een koude nacht vroeg op uit en benut de bevroren, beijsde voorgrond in je beeld
• Geniet en ervaar de warmte van de ochtendzon in de winter.