Fotografen goed belicht: Tom Museeuw

Een nieuwe editie van de rubriek ‘Fotografen goed belicht’. Dit keer sprak ik portretfotograaf Tom Museeuw. Hij heeft zich toegelegd op het fotograferen van portretten en richt zich voornamelijk op kindermodellen voor modebladen. Tom vertelt over zijn werk, waarbij licht de cruciale factor is.

Hoe ben je begonnen met portretfotografie?

“Het was eigenlijk nooit mijn bedoeling om iets te gaan doen in de fotografie. Mijn vriendin zocht een hobby en ik vond fotografie wel iets voor haar. Samen hebben we een goede camera uitgezocht destijds de Nikon d100 en zodra deze bezorgd was ben ik ermee gaan experimenteren. Ik woon in De Haan aan zee en ging naar het strand om meeuwen te fotograferen. In het begin bakte ik er niets van. Ik heb de hele procedure voor autodidactisme doorlopen en heb me die camera toegeëigend.

Mijn vriendin heeft er eigenlijk nooit iets mee gedaan; moest op zoek naar een nieuwe hobby. Ik wilde mezelf verbeteren dus meldde ik me op een forum aan en zo kwam ik in contact met een andere fotograaf met wie ik ging urbexen. Anderhalf jaar lang ging ik bijna wekelijks op urban exploration. Op een gegeven moment zei een vriendin van me dat zij graag een keertje mee wilde, maar een ongeschreven wet binnen urbex is dat je nooit iemand meeneemt naar de locaties. Dus besloot ik: zij wordt mijn model. En dat was mijn eerste ervaring met modelfotografie.”

Hoe heb je het vak geleerd?

“Ik ben als een ware autodidact te werk gegaan. Met filmpjes op Youtube heb ik de basis geleerd en van daaruit ben ik aan de slag gegaan. Doordat ik in de beginperiode nog niet goed fotografeerde, heb ik heel veel geleerd over photoshop. Dat kwam omdat ik achteraf veel moest corrigeren in mijn beelden.

Ik was actief op het forum Belgiumdigital.com en daar heb ik bakken kritiek gekregen, maar ook veel tips. Daardoor wilde ik mezelf steeds blijven verbeteren en via dat forum heb ik ook partners in crime gezocht. De eerste modelfoto’s die ik had gemaakt, plaatste ik ook op het forum en toen vertelde een fotograaf me dat mijn licht compleet verkeerd zat.

Weer ben ik aan de slag gegaan met tips en filmpjes en zo kwam ik al snel bij een reflectiescherm uit. Ik had filmpjes gezien van California Sunbounce, maar die reflectieschermen kostten 200 euro. Ik verdiende nog niets met mijn fotografie, dus dat moest van het gezinsbudget. Thuis vertellen dat ik dit nodig had om andere vrouwen te gaan fotograferen, viel toch niet helemaal goed. Daarom ben ik begonnen met een goedkoper alternatief: piepschuim en daar ben ik mee gaan oefenen. Door op die manier te gaan werken, heb ik een eigen stijl gecreëerd.”

Hoe heb je de omslag gemaakt naar betaald werk?

“Mensen zagen mijn foto’s en kwamen via via bij me terecht om zelf ook foto’s te laten maken. Dat gaf mij een gevoel van erkenning. Een jaar lang heb ik elk weekend twee fotoshoots gedaan en daardoor heb ik heel veel mensen leren kennen.

In dat jaar heb ik ook geleerd dat het heel moeilijk is om te beginnen met modelfotografie. Het heeft me heel veel stress opgeleverd (voornamelijk de modellenziekte, zoals we dat noemen. Modellen die de avond van te voren afbellen omdat hun opa of oma overleden is, komen vaker voor dan geloofwaardig is). Maar ik beleefde ook heel veel leuke momenten.

Ik heb heel veel geleerd in dat jaar over het aansturen van modellen, licht en dergelijke en ik was dusdanig gegroeid dat ik vond dat ik dit niet meer gratis kon blijven doen. Dus werd fotografie voor mij een zelfstandig bijberoep. Ik vroeg 60 euro voor een volledige shoot, inclusief BTW en mensen kregen alle 30 tot 40 digitale foto’s erbij cadeau, maar al snel ontdekte ik dat ik daar geen gezin van kon gaan voeden. Dus vanaf daar ben ik professioneler gaan werken.”

En toen heb je je gericht op kindermodelfotografie?

“Het kantelpunt in mijn carrière wat dat betreft was dat een mama van een kindermodel me contacteerde. Haar dochter was twaalf en ze wilde van haar net zulke foto’s laten maken als ik normaal met volwassenen deed; in verlaten panden. Ik vond het eerst een beetje moeilijk, maar heb toch toegezegd, want ze bleef aandringen. Het bleek echt een verrijkende ervaring. Zo’n jong onschuldig meisje portretteren in zo’n vervuilde omgeving, vond ik eigenlijk heel mooi. Ik heb ook echt veel positieve commentaren op die foto’s gekregen. Voor mij was dit next level.

Op Hyves zaten destijds alle modellenmama’s en zo kwam ik terecht in een onuitputtelijke poule van kindermodellen. Ik heb een half jaar fotoshoots gedaan met ze en toen werd ik gevraagd door een Belgisch Kindermodeblad. Eén fotoshoot zou 350 euro opleveren en ze hadden 8 tot 10 fotoshoots per editie. Dat was een mooie betaalde job voor me, dus ben ik met ze in zee gegaan, hoewel ik tot dan toe helemaal geen ervaring had met kindermode. Een kledingmerk van die foto’s vond mijn beelden beter dan die van hun eigen fotograaf en daarna ging het snel.”

Hoe onderscheid jij jezelf?

“Kindermodefotografie is een niche waarin ik nog altijd werk. En werken in een niche is belangrijk, want je kunt je wel oriënteren in alle soorten fotografie, maar niet alles kan je specialiteit zijn. Daarvoor moet je écht een keuze maken.

Ik zorg ook voor consistentie in het materiaal dat ik online plaats. Ben heel kritisch naar mezelf en deel maar tien procent van de beelden die ik maak. Soms kies ik er juist voor om beelden die heel anders zijn te delen, met als doel om te zien hoe mensen erop reageren. Normaliter is er een vaste groep mensen van wie ik op Facebook een like krijg, maar juist als ik andere mensen aanspreek met een beeld dan weet ik dat ik breder kan gaan. Uit mijn comfortzone kan stappen.

Dat had ik bijvoorbeeld toen ik een reeks zwart-wit portretten publiceerde, terwijl ik altijd hele kleurrijke portretten had gemaakt. Daarmee heb ik een compleet andere markt aangesproken. Bovendien geloof ik nog steeds dat fotografie een ambacht is.

De techniek is belangrijk, maar je omgang met mensen is nog veel belangrijker. Het proces dat je met je model doorloopt tot je de eerste foto maakt en hoe jij een onzeker persoon toch kunt overhalen tot een bepaalde mimiek, of een kind dat geen zin heeft toch weet te enthousiasmeren. Dat sociale stuk is de ambacht van fotografie. Pas als er chemie is tussen mij en het model kunnen we werken aan een portret. Daar staat de techniek volledig buiten. Daar moet je dan niet eens meer mee bezig zijn.”

Welke ingrediënten maken een goed portret?

“Voor mij is het ultieme portret een foto waarbij de kijker begint te twijfelen welke emotie het model uitstraalt. Als je een foto aan honderd mensen laat zien en die honderd mensen hebben allemaal een andere mening, dan vind ik een portret geslaagd. Fotografie is namelijk nog altijd een kunstvorm en het is persoonlijk. Natuurlijk zijn er bepaalde regels, zoals een horizon die gewoon recht moet staan. Maar de ongeschreven regels bepaal je nog altijd zelf. En dat is heel moeilijk.

Daarom bots ik soms ook wel met docenten in fotografie, want een fotograaf heeft een bepaalde basis nodig, maar moet ook de kans krijgen om zijn eigen stijl te vinden. Het is als een vlinder. Op een gegeven moment moet je uit je vertrouwde cocon komen en gaan fladderen. En het vinden van een eigen stijl, lukt niet als je altijd maar binnen de lijntjes blijft kleuren.”

Waar werk jij het liefst mee?

“Ik ben een tijdje terug overgestapt van fullframe naar een Fujifilm cropcamera. Daar werk ik eigenlijk altijd met mijn 56mm lens, wat op fullframe een 85mm lens zou zijn. Ik werk het meest op F/2.8 en wil mijn sluitertijd minimaal op 1/125 houden. Dan ga ik met de ISO-waarden schuiven, maar voor commercieel drukwerk zorg ik er altijd voor dat deze maximaal op 800 staan, omdat er anders te veel kleurruis in de zwarte delen van de foto komt.

Zolang ik met deze waarden kan werken, maak ik het liefst gebruik van natuurlijk licht. Haal ik het daar niet mee dan gebruik ik als eerste een reflectiescherm en als dat nog niet voldoende is ga ik pas flitsen of werken met continulicht.”

Wil je meer weten over Tom Museeuw? Kijk dan eens op www.fotofolio-photography.com. Aansluiten bij een van zijn workshops over licht is natuurlijk ook mogelijk.

Waar let jij op bij het kiezen van een fotolocatie?

“Ik let vooral op het licht, want licht is alles. Met lelijk ligt is zelfs de mooiste fotolocatie gewoon ongeschikt. Zelfs als ik op vakantie ben, let ik daar op. Wanneer er geen mooi licht is, maak ik geen foto. Daarom ben ik ook altijd degene die de fotolocatie uitkiest, dat laat ik niet aan mijn klant over. Daar zou ik alleen maar stress van krijgen, want licht is de absolute basis voor mij.”

3 tips van Tom Museeuw voor portretfoto’s

1. Zorg dat de ogen scherp zijn

“De ogen moeten altijd scherp zijn, of in elk geval het dichtstbijzijnde oog. Dat is cruciaal voor een portret.”

2. Zorg dat er licht zit in de ogen

“De zogenoemde catchlights zijn voor mij echt een must. Zonder licht in de ogen, haalt een portretfoto mijn selectie niet. Ogen waar geen licht in zit worden doods en dof, daar wordt ik niet blij van.”

3. Interactie met het onderwerp is belangrijker dan je technische achtergrond

“Ik ben van mening dat een fotograaf die sociaal sterk is mooiere foto’s maakt dan een fotograaf die technisch heel goed onderlegd is. De interactie met het model moet er zijn. Een portret maken is een kwestie van teamwork. Laat tussendoor ook wat foto’s zien aan je model. Je maakt ze namelijk samen.”