Boekreview: Early Ed - Fotoclub.nl

Eerder heb ik al omschreven dat je inspiratie voor de fotografie uit verschillende boeken kunt halen. Dit kan door het bekijken van fotoboeken van andere fotografen, maar ook door boeken te lezen hoe andere fotografen te werk gaan. Over dit laatste gaat deze review van het boek “Early Ed, de pioniersjaren”. In deze review zal ik op 2 manieren naar dit boek kijken, wat vind ik van het boek en hoe kan ik hier inspiratie uit halen? Door het verhaal heen zullen deze 2 vragen beantwoord worden waarna er 2 conclusie’s uit getrokken zullen worden.

Early Ed, de pioniersjaren

Early Ed, het boek gaat over Ed van der Elsken, nog voordat hij beroemd werd. In 1925 word Ed(uard) van der Elsken in Amsterdam geboren. Tijdens de oorlog vlucht hij naar Bergeijk om aan de “Arbeitseinsatz” van de Duitsers te ontkomen. Hier komt hij in contact met Christen-anarchistische antimilitaristen. Na de oorlog werkt hij nog even als mijnenopruimer waarna hij in Wormerveer in contact komt met de fotografie. Tijdens zijn verblijf in Parijs raakt hij in contact met de High Society. Nadat hij Parijs voorgoed gedag heeft gezegd, gaat hij aan de slag voor bedrijfsreportages en reclamecampagnes, iets waar Ed om bekend staat juist niet te willen doen.

Omslag Early Ed — Omslag van het boek Early Ed.

Van Bergeijk tot Parijs, van indianenshow tot PTT Post, van zwerfhond tot filmster Ingrid Bergman. Laverend tussen documentaire fotografie en gestage reportgaes. Vlinderend van Ata naar Gerda. Altijd turbulent, maar nooit gezien: de onbelichte jaren van Ed van de Elsken. ’44 – ’56.

Pasage op de voorzijde van het boek.

Zoals op de kaft van het boek omschreven staat, het gaat over de onbelichte jaren van Ed van der Elsken. Hierin worden de jaren van 1944 tot 1956 omschreven. In 1956 verschijnt het fotoboek “Een Liefdesgeschiedenis in Saint Germain des Prés“, wat de internationale doorbraak van Ed van der Elsken zal betekenen. Early Ed gaat over de jaren voordat dit fotoboek uitkomt.

Toen ik het boek voor het eerst in mijn handen kreeg viel mij het frisse kleurgebruik van de kaft op, het kleurgebruik geeft een gevoel van verkleurde foto’s uit die tijd. Zodra ik het boek opensla is de binnenkant zwart bekleed, dit vindt ik heel mooi gekozen in combinatie met de omschrijving op de kaft; de “onbelichte jaren”. De papiersoort voelt goed aan, is niet 100% wit maar een hele lichte tint gelig. Dit past goed bij de kaft, het geeft weer het gevoel van “vergeeld papier”. Het kleurgebuik en keuze van lettertype in het hele boek past heel goed bij de jaren waar het boek over gaat.

Het boek begint met een tijdlijn, heel handig aan het begin van het boek (nog voor de inhoudsopgave) zodat je dit makkelijk terug kunt vinden. Het eerste hoofdstuk verteld al een stukje over de inhoud van het boek, waardoor je graag verder wilt lezen. De laatste alinea in dit hoofdstuk laat voor mij de inhoud van het boek goed zien.

Door deze onbekende periode uit te diepen en in beeld te brengen kan Ed nu nogmaals zijn vingerafdruk op de geschiedenis achterlaten. Een historie die eigentijdser lijkt dan ooit. Een historie die inspirerend en relevant voor startende fotografen en kunstenaars van nu is. Early Ed als voorbeeld van hoe je via het proces van “trial and error” je bestemming bereikt.

Edwin van Onna in Early Ed.

Inhoud

Het boek is duidelijk in meerdere hoofdstukken ingedeeld, ieder hoofdstuk heeft een eigen thema en lopen mooi chronologisch door het boek. In totaal zijn er 9 hoofdstukken, welke allemaal ongeveer even lang zijn. Het lijkt een dik boek, maar aangezien de pagina’s redelijk dik zijn en het lettertype redelijk groot is gekozen ben je er snel doorheen.

Tijd in Bergeijk

De hoofdstukken 2 (‘Vakantie’ in Bergeijk) en 3 (Antimilitarischtische kolonisten) gaan over de tijd in Bergeijk waarbij Ed een stuk wordt gevormd. Om het goed te begrijpen wordt er ook veel over de situatie in Bergeijk en over de antimilitarische kolonisten verteld. Hierbij wordt een stuk van de 2e wereld oorlog, maar ook van koude oorlog belicht die bij mij nog onbekend was. Het gaat dan over een heel specifiek deel (Bergeijk en De Ploeg) waarvan je niets in de geschiedenisboeken terugvindt, gewoonweg omdat dit een te klein onderdeel van een veel groter onderwerp was. Heel interessant om ook dit eens te lezen.

Het ontdekken van de fotografie

In het 4e hoofdstuk (Debuterend fotograaf) wordt vooral aandacht besteed aan hoe Ed de jaren na de oorlog overleefde, hoe hij met de fotografie in aanraking kwam en hoe hij uiteindelijk zelfstandig fotograaf werd. Hierbij worden ook fotografen waar hij het vak van heeft geleerd uitgebreid genoemd. Ook worden hier de eerste opdrachten belicht waardoor Ed zelfstandig als fotograaf kan starten.

Tijd in Parijs

In het 5e (Kermesse aux Etoiles) en 6e (Amerikaans succes in Parijs) hoofdstuk wordt zijn tijd in Parijs belicht. Tijdens deze tijd in Parijs heeft hij veel geleerd, is hij in contact gekomen met de “High Society” maar laat ook zien dat hij eigelijk iets anders wilde. In Parijs trouwde hij met zijn eerste vrouw en maakte hij de foto’s die later voor zijn doorbraak zouden zorgen. Hoe hij zijn eigen stijl ontwikkelde wordt vanaf hier uitgelegd. De foto’s die in Parijs werden gemaakt bereikten ook New York, dit was het eerste internationale succes voor Ed.

Terug in Nederland

In de hoofdstukken 7 (Bedrijfsreportages) en 8 (Een dubbele liefdesgeschiedenis) wordt zijn tijd na Parijs belicht, maar ook is er nog genoeg terugblik op de voorgaande periodes. Hoe de stijl die Ed ondertussen heeft ontwikkeld een vernieuwende stijl binnen reclamecampagnes zal worden en hoe hij bedrijfsreportages maakt zal uiteindelijk zijn geld opleveren.

Toekomst

In het laatste hoofdstuk (Epiloog) worden de overige jaren na 1956 kort behandeld. Aangezien hier al veel meer over geschreven is wordt hier niet verder op ingegaan. Het geeft wel een mooi overzicht waar we Ed nog meer van kennen.

Bedrijfsreportages en reclamecampagnes zijn de manier om geld binnen te halen.

Conclusie

Het boek leest lekker weg, het is goed geschreven waarbij je blijft lezen. Het is lastig om niet door te gaan met lezen. Hierbij de conclusie in 2 delen opgedeeld:

Het boek

Het boek is mooi vorm gegeven, van een mooi formaat met relatief dikke pagina’s en een harde kaft. Dit maakt het een stevig boek wat goed in de kast blijft staan. De opmaak van het boek is zorgvuldig gekozen, het kleurgebruik en lettertype past goed bij de tijd waar het boek over gaat. Het lettertype is ook redelijk groot (voor huidige tijd) gekozen, dit zorgt er wel voor dat mensen die slechter kunnen zien dit ook nog goed kunnen lezen.

Edwin van Onna heeft dit boek goed geschreven. Ik lees eigenlijk nooit verhalende boeken, vooral informatie boeken vindt ik interessant. Edwin heeft in dit boek een informatief onderwerp verhalend geschreven, waardoor dit één van de weinige informatieve boeken is die ik in 1 ruk heb uitgelezen. Ook is het prettig dat niet alleen Ed van der Elsken in dit boek wordt belicht, maar ook alles om hem heen. Dit geeft een mooi totaalbeeld van het leven van Ed.

Het enigste mindere wat ik kan vinden is dat er af en toe in een zin (die aan het einde van een pagina staat en die op de volgende pagina verder moet gaan) ineens 2 pagina’s aan foto’s tussen zitten. Graag lees ik eerst een zin uit en ga daarna kijken naar de foto’s, ikzelf vindt het dus fijn als eerst een zin afgemaakt wordt voordat de foto’s worden getoond. Of nog beter, laat een alinea beginnen niet voor de foto, maar na de foto pagina’s. Maar als dit het enigste is wat ik kan vinden, is het boek behoorlijk goed opgezet.

Welke inspiratie kan ik uit het boek halen?

In dit boek zie je dat Ed constant doormiddel van zijn omgeving werd geïnspireerd voor zijn fotografie. In het begin was het de Ploegkolonie waarbij hij zijn linkse kant ontdekte, later werden het de verschillende fotografen waar hij werkte waar hij de fotografie ontdekte. In Parijs ging hij met bepaalde mensen om waardoor hij een bepaalde stijl van zijn fotografie kon ontwikkelen. Terug in Nederland zouden zijn contacten bij de Ploeg en het bedrijf van zijn ouders hem opdrachten opleveren.

Hoe hij hierin werd beinvloed door zijn omgeving geeft bij mij aan dat de omgeving van een fotograaf heel belangrijk is voor de ontwikkeling van de fotograaf zelf. Dit inspireert mij om juist meer naar mijn omgeving te kijken. Maar het feit dat hij “zomaar” naar Parijs is vertrokken geeft aan dat je soms juist buiten je “comfortzone” of je eigen omgeving moet gaan om niewe dingen te ontdekken. Het ontwikkelen van je omgeving is dus ook een belangrijk aspect binnen de fotografie.

Door te lezen hoe een fotograaf zichzelf heeft ontwikkeld kan je geïnspireert raken om bepaalde zaken op dezelfde manier te doen. Maar vergeet niet dat deze fotograaf het is gelukt om groot te worden en daarom wordt zijn verhaal opgeschreven. Lees ik boeken over andere fotografen dan lees ik een totaal ander leven, maar vaak hebben ze wel dezelfde levenslessen gehad en zitten er vaak vergelijkbare delen in deze levens. Dit inspireert mij om verder naar deze bepaalde delen te kijken en hoe ik hier zelf mee om kan gaan.

Over het algemeen gezien vindt ik dit een goed boek, goed geschreven, ik kan er veel inspiratie uithalen en het is ook nog eens interessant om de verschillende tijdsbeelden te zien. Het geeft mij een goed beeld hoe Ed in zijn pioniersjaren heeft geleefd en hoe zijn fotografie is ontwikkeld door de jaren heen.