12 tips voor het fotograferen van een vliegshow

Een vliegshow spreekt, net als een race evenement altijd tot de verbeelding van mensen en trekt vaak duizenden fotografen aan. Het is de snelheid, de actie, de sfeer, het imposante van de vliegtuigen en het feit dat je legio mogelijkheden hebt om er fraaie plaatjes te schieten. Ook al mislukken er een aantal foto’s er komen altijd wel weer andere vliegtuigen langs gevlogen. Een mooie gelegenheid ook om je fotografie skills van snel bewegende voorwerpen te verbeteren.

In Nederland zijn er door het jaar heen diverse vliegshows zoals de Open dagen van de Luchtmacht, VSV Breda Airshow, Volkel in de Wolken, Oostwold Airshow en de Internationale Texel Airshow. Omdat Belgisch Limburg voor mij ook snel en eenvoudig bereikbaar is, ben ik afgelopen weekend met een zoontje van vrienden naar Sanicole geweest. Sanicole is een bekende burgerluchtvaartshow en wordt georganiseerd door Aeroclub Sanicole vanaf het vliegveld Leopoldsburg in Hechtel-Eksel (België). Het evenement duurt twee dagen met een ‘sunset airshow’ in de avond op vrijdag en een grote airshow op zondag.

Omdat ik weet hoe uitdagend het fotografen van een vliegshow kan zijn, wil ik in dit artikel graag enkele tips geven.

1. Laat je inspireren

Voorbereiding is altijd key, net als bij ieder andere fotografie activiteit. Het fotowerk van andere fotografen bekijken is een goede manier ter inspiratie. Vooral social media kan hierbij helpen! Bekijk bijvoorbeeld de #aviationphotography, #airshow #sanicole en #planespotter hashtags om je op weg te helpen.

2. Doe je research

Zullen er snelle straaljagers zijn? Propellervliegtuigen? Stuntteams? Welke is de meest gebruikte aanvliegroute t.o.v. de zon? Hoe meer informatie je hebt vóór de airshow, hoe beter je voorbereid bent.

Gewoonlijk zullen airshow-organisaties op hun website een overzicht van de deelnemende vliegtuigen publiceren. Gebruik het om vertrouwd te raken met het vliegtuig dat op de dag gaat vliegen. Het is ook een goed idee om de lay-out van het vliegveld op te zoeken. Kijk bijvoorbeeld eens op Google Earth.

3. Lawaai

Het aantal dB’s van straaljagers gaat vaak hoger dan wat we als prettig ervaren. Dit geldt zeker voor kinderen. Draag dus altijd gehoorbescherming tijdens een vliegshow. Voor niet al te veel geld heb je betrouwbare oorpluggen of oorkappen. Niets is een gehoorbeschadiging waard.

4. Drukte

Op een vliegshow komen veel bezoekers af. Hou dus rekening met files als je het vliegveld nadert. Ook worden (camera)tassen gecontroleerd voordat je het terrein op mag, dit kan ook voor drukte bij de ingang zorgen. Ben tijdig aanwezig om een goed plekje te vinden op het terrein.

5. Standplaats

Bij de meeste vliegshows worden parallel aan de aanvliegroute dranghekken geplaats waar de bezoekers kunnen staan. De voorste rij heeft natuurlijk het beste uitzicht maar omdat het spektakel zich vooral in de lucht afspeelt is het geen noodzaak om vooraan te staan. Meestal is het terrein groot genoeg en verspreiden mensen zich goed. Het is wel goed om redelijk vooraan richting aanvliegroute te staan. Dan heb je vrij uitzicht op de naderende vliegtuigen.

6. Camerasensor

Laat van tevoren je camerasensor schoonmaken. Tegen een heldere lucht zal bijna ieder stofje in je foto’s zichtbaar zijn. Een schone camerasensor voorkomt veel onnodige tijd in je nabewerking. Mijn advies: Maak je sensor niet zelf schoon. De kans op een beschadigde sensor is namelijk vrij groot, zeker als je niet goed weet hoe dit te doen. Zelf heb ik een sensor cleaning abonnement bij een bedrijf die hierin gespecialiseerd is.

7. Fotografeer in RAW

RAW-foto’s produceren betere details, vloeiendere tonen en afbeeldingen die beter reageren op nabewerking. Vooral omdat je in veel gevallen donkere partijen in vliegtuigen moet ophelderen daar je tegen een heldere achtergrond in fotografeert. Hoewel de afbeeldingen meer ruimte op een geheugenkaart in beslag nemen, is dit het zeker waard.

8. Lenskeuze

Om een beetje beeldvullend te kunnen werken heb je al snel een lens met een telebereik van 300mm nodig. 400-500mm is eigenlijk nog beter. Heb je dit telebereik niet in je bezit kun je altijd nog opteren voor het gebruik van een 1.4 teleconverter. Alles minder dan 300mm betekend veel croppen in je nabewerking waardoor je niet veel aan pixels over zult houden.

9. De juiste lichtmeting kiezen

Er zijn diverse soorten meetmethoden beschikbaar, afhankelijk van je camera. De meest voorkomende zijn de matrix of evaluatieve meting, centrumgerichte meting en spotmeting. Bij een airshow is centrumgerichte meting de beste keuze.

Deze meetmodus berekent de belichting door het gereflecteerde licht uit het midden van het beeld te lezen. Dit betekent dat het midden van het beeld (meestal waar uw vliegtuig zich in het frame bevindt) prioriteit krijgt bij het bepalen van de belichting, waardoor eerder een correct belicht beeld wordt verkregen.

10. Sluitertijd en Diafragma

Airshow-fotografie vereist fotograferen onder verschillende omstandigheden. Het ene moment fotografeer je een Spitfire uit de tweede wereldoorlog en het volgende moment probeer je Saab fighter van de Zweedse luchtmacht te fotograferen die het publiek op hoge snelheid voorbijraast! Daarom werk ik bij een vliegshow met sluiterprioriteitsmodus.

Met sluiterprioriteit kunt u snel uw sluitertijd wijzigen, terwijl de camera automatisch het juiste diafragma selecteert voor een goede belichting. Bij het fotograferen van vliegtuigen in de lucht hangt de sluitertijd ook samen met de aard van het vliegtuig. Afhankelijk van of het vliegtuig een jet of een prop is (propellervliegtuig), zijn er twee verschillende acties.

Voor snel bewegende straaljagers minimaliseert een snellere sluitertijd camerabewegingen tijdens het meetrekken van de camera, waardoor je een mooi, scherp beeld krijgt. Maar voor een vliegtuig met propellers wil je liefst een langere sluitertijd gebruiken zodat de propellers enigszins wazig zijn. Een vliegtuig met volledig bevroren propellers kan er erg onnatuurlijk uitzien.

Omdat prop-vliegtuigen langzamer zijn, kun je het je veroorloven je sluitertijd te verlagen terwijl je panned om een aantal mooi wazige propellers te krijgen. Een goed startpunt voor het vervagen van de rotoren is rond het 1/125 sec. Pas vanaf daar indien nodig aan. Op helikopters roteren de hoofdrotors langzamer dan die op een conventioneel vliegtuig. Vervaging is misschien niet zo uitgesproken, maar een kleine beweging is veel realistischer dan helemaal geen.

11. Belichtingscompensatie

Vaak neemt de lucht minstens de helft van een scène in beslag. Dit kan het ingebouwde meetsysteem van de camera verwarren. Wanneer het meetsysteem van de camera een gemiddelde maakt van alle tonen in het beeld en een uitgestrekte heldere lucht ‘ziet’, kan het werkelijke vliegtuig onderbelicht zijn. Om dit tegen te gaan, kun je de functie Belichtingscompensatie op je camera gebruiken om je belichting aan te passen van ca. +1 tot +2 stops. Pas deze stapsgewijs aan en maak een foto om het resultaat te testen totdat je tevreden bent met de algehele belichting.

12. Drive Mode

Op een fotografie-dag met vliegshow fotografeer ik bijna altijd met de burst mode (meerdere beelden per sec). Daarnaast heb ik ook de continue autofocus actief. Het bijhouden van snel bewegende vliegtuigen vereist precisie en techniek. Met de continue modus, verhoogt je de kans op mooie, scherpe beelden.

Tot slot

Vliegshows zijn een unieke kans om vliegtuigen tegen te komen die meestal alleen als een stip in de lucht worden gezien. Met indrukwekkende militaire en algemene luchtvaartdisplays en ongelooflijke prestaties van krachtige stuntvliegtuigen, bieden vliegshows een zeldzaam inzicht in de hedendaagse luchtvaart.
Hoewel het een beetje voorbereiding kan kosten, is vliegshow-fotografie een leuke en lonende ervaring. Dus de volgende keer dat je over een aanstaande vliegshow hoort, pak je fotografie-uitrusting bij elkaar en ga je op pad. Alles is mogelijk!