Review: Sony a9 Mark II en FE 400mm f/2.8 GM OSS + 1.4 teleconverter

Ik mocht twee weken lang met de Sony a9 Mark II met Sony FE 400mm f/2.8 GM OSS en Sony sel14tc 1.4x teleconverter spelen. In dit artikel beschrijf ik mijn ervaringen hiermee.

Ik had al gelezen dat de Sony a9 Mark II perfect schijnt te zijn voor wildlifefotografie door de automatische scherpstelling en de opnamesnelheid van 20 fps zonder black-out en de 693 autofocuspunten, die bijna de hele sensor beslaan.  Zo kun je het scherpstelgebied instellen op ‘Flexibel punt’ met focustracking en hoef je een vliegende vogel niet altijd rond het midden van het frame houden om te zorgen dat de automatische scherpstelling blijft werken. Ik hoorde zulke lovende verhalen dat ik het graag eens met eigen ogen wilde zien!

Specificaties

• Optimale beeldkwaliteit: 24.2 megapixel fullframe Exmor RS CMOS-sensor
• Razendsnel superscherp: fasedetectie autofocussysteem met 693 punten
• Verbeterde BIONZ X beeldprocessor
• Snelle bursts: tot 20 beelden per seconde met AF/AE-tracking
• Enorm dynamisch bereik: 15 stops ⦁ Uitstekende beeldstabilisatie: 5-assig, 5,5 stops winst
• Hoge kwaliteit video: UHD 4K met 30fps, Full HD met 120fps

De Sony A9 II is een update van zijn voorganger, de Sony A9 uit 2017. Hij heeft dezelfde ultramoderne 24.2 megapixel fullframe Exmor RS BSI stacked CMOS-sensor, dezelfde ingebouwde sensor-shift-stabilisatie, dezelfde framesnelheid van 20 FPS, dezelfde framebuffer, dezelfde lichtmeter met 1.200 zones, hetzelfde uitstekende autofocussysteem, dezelfde geweldige zoeker, hetzelfde kantelbare LCD-scherm, dezelfde NP-FZ100-batterij en dezelfde BC-QZ1-oplader.

Daarnaast voegt hij daar het nodige aan toe, waaronder een gloednieuwe BIONZ-X processor, die zorgt voor veel meer snelheid en power.

Volledige AF (Auto Focus) over het gehele frame

Wat ik al vaker gehoord had in de wandelgangen is dat het werken en vooral het instellen van een Sony camera nogal complex is in het begin. Het is handig om je daar eens in te verdiepen door naar filmpjes te kijken op internet en in ieder geval een handleiding te downloaden en door te nemen.

De camera biedt volledige autofocus over het gehele frame en niet alleen in het midden van het beeld zoals full-frame spiegeleflexcamera’s. Autofocus werkt in wezen onmiddellijk met de juiste objectieven, en zelfs met goede consumenten-objectieven kan de camera snel bewegende doelen in het donker ‘s nachts volgen.

Als hij je onderwerp eenmaal te pakken heeft, dan laat hij niet meer los. Zo kun je je volledig concentreren op een mooie compositie. Positiewijzigingen volgt hij namelijk automatisch voor je, je hoeft je daarover niet meer druk te maken.

De batterijduur is fantastisch voor sport- en actiefotografie. Ik kon de hele dag op 1 batterijlading fotograferen waarbij ik steeds lange bursts maakte met 20 fps.

Tracking autofocus en gezichtsherkenning

De tracking-autofocus van deze camera is echt wel de beste die ik ooit heb gebruikt. Ik heb hem nog niet kunnen vergelijken met die van de Canon 1D Mark III die ik binnenkort mag testen. Hij houdt en volgt het bewegende onderwerp perfect in focus en hij volgt het langer en verder dan welk ander AF-systeem dat ik tot nu toe gezien heb. 

De Sony a9 Mark II heeft Eye autofocus aan boord die ook voor dieren werkt. Het werkt uiteraard ook voor portretten van mensen. Het is verbazingwekkend hoe de camera een gezicht (mens of dier) helemaal zelf vindt, de focus vastzet, volgt en niet loslaat over het hele frame, zelfs aan de zijkanten en hoeken.

Als er meerdere gezichten zijn en het dichtstbijzijnde zich afwendt, trekt de A9 eigenlijk onmiddellijk de focus naar het volgende dichtstbijzijnde gezicht, waarbij altijd het meest relevante gezicht perfect in focus blijft. Je kunt ook kiezen of je op het linker- of rechteroog scherpstelt. Eye AF met Touch Tracking kun je ook gebruiken bij video-opnames.

Het werkt totaal anders dan elke andere professionele camera die ik tot nu toe geprobeerd heb. Het meest dichtbij kwam de RX10 Mark III, waarvan het vergelijkbare systeem ook verbazingwekkend goed werkt. De A9 mist nooit een opname: hij vindt, volgt en houdt scherp, wat je ook probeert te fotograferen, en doet het allemaal automatisch, ervan uitgaande dat je een Sony GM-objectief gebruikt dat deze taak aankan.

Veel hiervan komt omdat het AF-systeem van de A9 Mark II altijd naar het onderwerp kijkt, terwijl spiegelreflex-camera’s bij hoge beeldsnelheden zeer weinig tijd besteden aan het kijken naar het onderwerp omdat de spiegel omhoog wordt geklapt, waardoor de belichting maar op ongeveer de helft van de tijd wordt gemaakt.

De camera heeft een elektronische sluiter zonder blackout, waardoor je je onderwerp blijft zien tijdens het fotograferen. Doordat je je sluitertijd kunt instellen tot maar liefst 1/32.000 seconden kun je ook bij veel licht met open diafragma blijven fotograferen. Door deze elektronische sluiter haal je nu ook 20 beelden per seconde, een razendsnelle burst en iets dat je met een mechanische sluiter nooit zou halen.

Sensor geheel tegelijkertijd uitgelezen

Bij de Sony A9 Mark II draait alles om Sony’s nieuwste technologie (de manier waarop de sensor in de camera wordt uitgelezen). Hierbij wordt het beeld van de gehele sensor op ongeveer hetzelfde moment uitgelezen. Omdat de sensor geheel tegelijk wordt uitgelezen (en niet van boven naar beneden), zijn rolling shutter-effecten daardoor verleden tijd.

Stille modus

De A9 Mark II werkt ongelofelijk snel en dat met veel resolutie! Bovendien gebeurt het allemaal in volledige stilte. De zoeker wordt nooit zwart of vies. Vaak heb je niet eens door dat de camera aan het fotograferen is. Je kunt alleen aan de dunne grijze kaderlijn in de zoeker zien dat hij frames vastlegt.

De stille sluitermodus is niet standaard ingeschakeld; dit moet je instellen in MENU> Camera 2> pagina 4/9> Sluitertype> ELEC. In de stille modus kun je met twintig volle 24 MP-frames per seconde, zelfs in raw met de enorme buffer van de A9 II, blijven schieten, en niemand zal merken dat je aan het fotograferen bent. Vooral bij wildlife fotografie is dat erg prettig!

Klein en licht, maar tele-objectief groot

Bij de A9 II gaat het niet zozeer om het lage gewicht, ook al is hij ongeveer even licht als de andere full-frame camera’s van Sony. Bij de A9 II gaat het erom Canon en/of Nikon te overtreffen, en om dat vooral in stilte te doen.

De A9 II is kleiner en lichter dan de meeste, maar ook weer niet alle spiegelreflex-camera’s, maar als je er full-frame objectieven op schroeft, verliest hij het grootste deel van het gewichtsvoordeel helaas weer. Met een 50 of 55 mm f/1.8 objectief wegen sommige full frame spiegelreflex-camera’s zoals de Canon 7D eigenlijk hetzelfde of zelfs minder.

Programmeerbare knoppen

Veel knoppen zijn programmeerbaar, dus je kunt ze programmeren om zo ongeveer alles te kunnen doen.

De camera heeft drie memory recalls op de bovenste modusknop, dus het is eenvoudig om er één in te stellen voor foto’s van objecten (levendige foto met +3 verzadiging), één voor foto’s van mensen (standaardkleur met +1 verzadiging) en de andere voor al het andere , zoals sport/actie of een aangepaste witbalans.

Als drie memory recalls dan nóg niet genoeg zijn, zijn er nog vier verborgen, M1, M2, M3 en M4, die bijna net zo gemakkelijk op te roepen zijn. De AF- en geavanceerde modi (frame-rates) hebben allemaal hun eigen knoppen, dus deze kun je niet opslaan of oproepen.

Mijn instellingen

Ik heb de Sony a9 ingesteld op onderstaande wijze:

Voorkeuze-instelling in AF-C 
Voorkeuze-instelling (draaiwieltje bovenop links): AF-C.
Voork.-inst. in AF-C: Gebalanc. Nadruk.

Vervolgens pas je het scherpstelgebied aan op de grootte van het onderwerp op het scherm. Je gebruikt de grootte van het onderwerp op het scherm als een ruwe indicatie bij het instellen van de breedte van het scherpstelgebied, zoals Flexibel punt. Voor Uitgebreid flexibel punt moeten het scherpstelgebied en het uitgebreide gebied het onderwerp net overlappen. Scherpstelgebied: Volgen: Uitgebr. flexibel punt.

Pas het scherpstelgebied aan op de beweeglijkheid van het dier.

Als het onderwerp langzaam beweegt of als je de bewegingen kunt voorspellen, kun je scherpstellen op een klein gebied met bijvoorbeeld Uitgebr. flexibel punt om nauwkeurig op het onderwerp scherp te stellen.

Als het onderwerp snel of onvoorspelbaar beweegt, kun je met een breder scherpstelgebied, zoals met de instelling Breed, scherp blijven stellen op het onderwerp terwijl je de compositie aanpast. Scherpst.gebiedslim. : Volgen: Uitgebr. flexibel punt.

Als het scherpstelgebied in de AF-C instelling staat ingesteld op [Breed] of [Zone]:

[Breed]: zorg voordat je gaat scherpstellen dat het onderwerp zich in of bij het midden van het scherm bevindt. 

[Zone]: zorg voordat je gaat scherpstellen dat het onderwerp zich in of bij het midden van het zonegebied bevindt. 

Voor zowel de [Breed] als [Zone] instelling geldt: nadat je de scherpstelling hebt bevestigd en het lampje van de scherpstellingsindicator is gaan branden, blijft de camerascherpgesteld op het onderwerp binnen het scherpstelgebied. Zo heb je meer vrijheid om je compositie te maken.

Verticaal en horizontaal AF-gebiedschakelaar. Kies of je de positie van het scherpstelkader (AF-punt) en de instellingen van het scherpstelgebied wilt vaststellen op hoe je de camera vasthoudt (horizontaal/verticaal). 

De automatische instelling is [Uit] maar [Enkel AF punt] is aan te raden als je de camera regelmatig draait, bijvoorbeeld wanneer het onderwerp dichterbij komt en je de camera verticaal vasthoudt. V/H AFgeb.schak. AF-punt+AF-gebied: AF-punt+AF-gebied (uitgezet).

Inst.gez. -/ogen-AF :

Gez.-/og.prior. In AF: aan
Onderwerpherkenn.: Dier
Recht.-/link.oog sel.: aan
Weergave ogen dier: aan

Gevoeligheid van AF-onderwerp volgen. De scherpstelfunctie AF-C heeft vijf volgniveaus.  1 – (blijven volgen) tot 2: lage volggevoeligheid (stabiliteit heeft prioriteit). De scherpstelpositie is stabiel en blijft het gekozen onderwerp volgen.

4 tot 5 (reactief): hoge volggevoeligheid (responsitiviteit heeft prioriteit). De camera stelt snel scherp op onderwerpen die dichtbij zijn, in plaats van één onderwerp te volgen. Gevoel. AF-volg: 4 (reactief): hoge volggevoeligheid (responsiviteit heeft prioriteit).

Vogel- en wildlife-fotografie

De snelheid van de Sony a9 komt vooral bij het fotograferen van steenuiltjes goed van pas. De camera kan dankzij de automatische scherpstelling en de opnamesnelheid van 20 fps zonder black-out prachtige beelden schieten van vliegende steenuilen, ook als er zich tussen mij en de vogel obstakels bevinden. 

Met een spiegelreflexcamera moet je een vliegende vogel altijd rond het midden van het frame houden om te zorgen dat de automatische scherpstelling blijft werken. Dankzij de 693 fasedetectie en 425 contrastdetectie autofocuspunten van de Sony α9, die bijna de hele sensor beslaan, werkt de autofocus ongekend snel, zelfs bij weinig licht.

Hiervoor wordt ook gebruik gemaakt van geavanceerde AF-algoritmen. Het scherpstelgebied stelde ik in op Flexibel punt’ met focustracking. 

Ook de multi-selector is erg handig. Hiermee kun je het focusgebied vrij eenvoudig verplaatsen, zelfs als je de ontspanknop half ingedrukt houdt!

Als een uil of andere vogel dan een plotselinge beweging maakt, weet ik zeker dat de autofocus hem blijft volgen. Hierdoor, en dankzij de mogelijkheid om de focus vast te houden als een vogel kort ergens achter verdwijnt, kon ik onderstaande foto van een steenuil in vlucht maken, wat voorheen eigenlijk onmogelijk was.

Je kunt de camera ook op afstand bedienen via de Remote Camera Tool desktop-applicatie. Dat kan heel handig zijn als je beperkte toegang hebt tot de camera.

Sony 400mm f/2.8GM OSS

De Sony 400mm f/2.8 GM OSS is echt een geweldig objectief! Ik gebruikte hem samen met de 1.4x teleconverter. Het gewicht (2.895 kilo) en de ingebouwde stabilisatie (zowel in het objectief als in de body van de Sony a9) maken het objectief een plezier om mee te werken. Je kunt hem dus ook vanuit de hand bedienen. Ik gebruikte echter vaak een éénpootsstatief en dit gaf goede resultaten. Het objectief is relatief licht doordat het een spiegelobjectief is. Daarnaast is hij beter uitgebalanceerd omdat Sony het meest zware glas aan de achterkant van de lens geplaatst heeft, dichtbij de camera. Dit maakt het veel gemakkelijker om hem langer vast te houden, omdat het minder druk op de hand legt, waardoor het gewicht het verst van je lichaam af blijft. De hand die de camera vasthoudt, ondersteunt het grootste deel van het gewicht.

De autofocus heeft een snelheid die ik nog nooit eerder heb ervaren en volgt het onderwerp zeer nauwkeurig en vloeiend. Bij weinig licht en andere moeilijke lichtsituaties presteert het objectief zeer goed en produceert hij haarscherpe beelden met de meest vloeiende bokeh die je je maar kunt wensen.

Zo’n objectief is een behoorlijke investering (zo’n 12.000 euro), maar daar heb je dan ook wat voor!

Conclusie

Ik heb de camera slechts twee weken mogen testen. In die tijd heb ik een aantal zeer uitdagende foto-onderwerpen (wildlife en in mijn geval vooral vogelfotografie met zeer snelle en onvoorspelbaar bewegende onderwerpen) kunnen vastleggen.

Iets wat met mijn eigen foto-apparatuur (Canon EOS 7d Mark II met 70-200mm f/2.8 objectief en 2.0 extender) onmogelijk zou zijn geweest. Een vergelijking die natuurlijk niet helemaal eerlijk is, als je kijkt naar het verschil in prijs en kwaliteit van de gebruikte apparatuur.

Ik zie nu wel de enorme voordelen van een investering in zo’n zelfdenkende camera (huidige prijs is 3.899 euro) die werkelijk alle mogelijke en onvoorspelbare actie voor je bijhoudt.

De camera is zo razendsnel dat een wegschietende uil (met het blote oog nauwelijks te volgen) altijd nog wel ergens scherp in één van de hoeken van mijn beeld zat, waardoor het nog om te toveren was tot een zeer bruikbaar beeld. Ook bij slecht licht (uilen worden pas bij schemering actief) presteert hij erg goed, iets wat me erg goed van pas kwam!

Die 20 beelden per seconde en een speciale geheugenchip om de enorme hoeveelheid data vast te leggen en te verwerken (snelle burst) bleken toch echt wel een uitkomst! Naast de autofocussnelheid van 0.2 seconde. De inschakelsnelheid lijkt wel wat traag.

De hybride autofocus werkt echt fantastisch. Door middel van Artificial Intelligence is de autofocus ook nog eens in staat om snel en precies bewegingen te voorspellen.

Samen met de gezichts- en oog-AF kun je dan ook nog eens scherpstellen op zowel menselijke als dierlijke ogen. De autofocus reageerde razendsnel en miste nooit zijn doel, zelfs niet bij willekeurige bewegingen, ver inzoomen en onder slechte lichtomstandigheden.

Al met al ben ik behoorlijk onder de indruk van deze Sony! Ik wil echter eerst mijn test met de Canon EOS 1 D X Mark III met een vergelijkbaar objectief afwachten om te kunnen besluiten of ik ooit echt van cameramerk ga veranderen!