Amber Bracken wint World Press Photo met deze foto

De Canadese fotograaf Amber Bracken heeft de World Press Photo gewonnen met haar beklijvend beeld van de Kamloops Residential School. Amber’s foto laat kinderkleding (rode jurken) gehangen aan kruizen zien. De kruizen zijn langs een weg geplaatst om kinderen te herdenken die stierven bij de Kamloops Residential School (een katholieke kostschool) in Brits-Columbia, Canada. Dit was een instelling die ertoe diende om inheemse (Indiase) kinderen te assimileren.

Vorig jaar zomer werd er bij de kostschool een massagraf ontdekt met maar liefst 215 ongemarkeerde graven van kinderen. De kleding is opgehangen door de inheemse gemeenschap Tk’emlúps te Secwépemc en herdenkt de kinderen die hier tijdens hun verblijf zijn gestorven. Het ophangen van rode jurken als een visuele reactie op het onevenredige geweld waarmee vrouwen met een inheemse afkomst worden geconfronteerd, begon in 2011 in Winnipeg, Manitoba.

Oranje shirts worden ook gebruikt, met name om het lijden te erkennen dat kinderen wordt aangedaan door het residentiële schoolsysteem in Canada. Residentiële scholen begonnen in de 19e eeuw te werken als onderdeel van een beleid om mensen uit verschillende inheemse gemeenschappen te assimileren in de westerse en overwegend christelijke cultuur.

Het geval in Kamloops staat dus niet op zichzelf. In heel Canada bestonden er tussen 1870 en 1997 meer dan 130 van dit soort kostscholen, waar in totaal meer dan 150.000 inheemse kinderen gedwongen naartoe werden gestuurd. Het nationale onderzoekscentrum voor waarheid en verzoening heeft onderzoek gedaan naar dit soort (kost)scholen en heeft meer dan 4100 namen geïdentificeerd van kinderen die hun verblijf op zo’n kostschool met de dood moesten bekopen.

Studenten werden uit hun huizen en van hun ouders verwijderd (vaak met geweld) en dikwijls werd hen verboden om in hun eigen taal te communiceren. Hun haar werd kortgeknipt en ze moesten uniformen dragen in plaats van hun traditionele kleding. Ze kregen Euro-christelijke namen in plaats van hun eigen namen en werden fysiek en soms seksueel misbruikt.

Opperrechter van het Hooggerechtshof, Beverley McLachlin, beweerde dat Canada de instellingen heeft gebruikt om culturele genocide te plegen. Meer dan 150.000 kinderen gingen door de deuren van residentiële scholen voordat de laatste in 1996 werd gesloten. Een Waarheids- en Verzoeningscommissie, opgericht in 2009, concludeerde dat ten minste 4.100 studenten stierven terwijl ze op de scholen waren, als gevolg van mishandeling, verwaarlozing, ziekte of ongeval.

De Kamloops School, opgericht in 1890, werd de grootste in het systeem, bijgewoond door honderden Secwépemc- en andere First Nations-kinderen. Het sloot in 1978. In mei 2021 identificeerde een onderzoek met behulp van gronddoordringende radar maar liefst 215 potentiële jeugdbegraafplaatsen in Kamloops – wat de rapporten uit mondelinge geschiedenissen bevestigde.

Het was niet de eerste erkenning voor het werk van Amber Bracken in de Amsterdamse wedstrijd. Ze won in 2017 de eerste prijs in de categorie hedendaagse kwesties van de wedstrijd voor afbeeldingen van demonstranten bij de Dakota Access Pipeline in North Dakota.

Ineens verscheen er een regenboog

Amber Bracken nam de foto op 19 juni 2021. Ze vertelde dat het voelde als een begrafenis, omdat de hele gemeenschap rouwde. Ze creëerden een visuele symboliek om de kinderen te personifiëren met die kleine kinderkleding langs de kruisen. Amber reageerde hier meteen op. Het weer was somber en triest en het regende. Maar toen ze net de top van de heuvel bereikte om te gaan fotograferen (ze wilde de lijn van de kruizen als compositie hebben), brak de zon door. Het leek wel een sprookje; de wolken weken uiteen en er verscheen een prachtige regenboog boven de vallei.

Op de foto is het moeilijk te zien, maar de linkerkant van die regenboog kwam exact neer op de plek waar de graven van de kinderen waren gevonden. Het was een soort symbolisch herstel na alle ellende en het verdriet van alles wat die gemeenschap heeft moeten doorstaan. Ze wilde de kinderen zichtbaar maken, laten zien dat ze er geweest waren en hen herdenken. Hoe kon dit beter dan met deze foto waarop alles zo mooi samenkwam?

Jury oordeelt unaniem

De jury oordeelde unaniem dat dit een foto is die je niet gemakkelijk vergeet. Hij is krachtig, beklijvend, meeslepend, gedenkwaardig, emotioneel en prachtig. Aan deze foto ga je niet gemakkelijk voorbij en je vergeet hem al evenmin. Een winnende foto drukt vaak een luid moment uit. Maar dit is een stil moment, een moment van afrekening. En de stilte van dat moment spreekt op een luide manier tot ons allen. 

World Press Photo

De World Press Photo bekroont jaarlijks de beste fotojournalistiek en documentairefotografie van het afgelopen jaar. Dit jaar is er voor een nieuw model gekozen. In maart werden er namelijk op zes continenten al winnaars uitgeroepen in vier categorieën. En uit deze 24 winnaars werden dan weer de vier beste fotografen bekendgemaakt. Amber Bracken en de andere drie winnaars ontvingen een geldprijs van 5000 euro plus een award.