Vogelfotografie: Hoe fotografeer je (roof )vogels?

In een serie blogs wil ik jullie meenemen in de wereld van dierenfotografie. In elke blog zal een ander dier centraal staan. In deze blog ga ik het hebben over (Roof)vogelfotografie. Aan de hand van een aantal praktische tips die ik hier zal delen kan je nog betere foto’s van (roof)vogels maken.

Lees ook over:
Reptielenfotografie
Kattenfotografie

Tip1: Gebruik een lens met groot bereik (zoomlens)

Vogels zijn best een grote uitdaging. Ze zitten zelden stil, meestal hoog in bomen en zijn (op uitzonderingen na) best klein. De eerste tip is dan ook om een lens te gebruiken met een ver bereik, denk dan aan minimaal 300 mm, maar vaak zal je daar nog wat mee te kort komen. Best aan te raden is 400 mm of 600 mm. Soms kan je een teleconverter op een lens zetten (een teleconverter is een stuk wat je tussen je camera en je lens zet, waarbij je het bereik van je lens groter maakt.

In een converter zelf, zit geen glas) bijvoorbeeld bij een 70-200 lens een 1.4 of 2.0, nadeel is hierbij wel dat je lichtstoppen verliest (voorbeeld, je hebt een 70-200 f/2.8 lens en je stopt er een 2.0 converter tussen. Je maximale diafragma wordt dan f5.6). Met deze lenzen kan je de vogel(s) dichterbij halen. Nadeel is dat de meeste lenzen met dit bereik minder lichtsterk zijn en je dit moet compenseren met je instellingen. Hierover later meer.

Tip 2: Diafragma, iso en sluitertijd

Er zijn 2 manieren om een (roof)vogel te fotograferen. Als het dier stil zit (in een boom, op een stronk, op de grond of in het water) en vliegend. Beide vereisen wat andere instellingen op de camera. Bij beide is het wel aan te raden om op continue opnames te maken.

De vogel zit stil

Een vogel die stil zit, kan je enigszins wat lagere instellingen gebruiken. Hou er wel rekening mee dat hoewel de vogel op bijvoorbeeld een tak zit, in no time weg kan vliegen. Wil je de vogel zo veel mogelijk los maken van de achtergrond? Kies dan een groot diafragma (klein f-getal), de sluitertijd kan je proberen vanaf een 1/500, maar bij een snelle vogel zou ik deze wel korter zetten tot een 1/1000.

Dan komt de iso er nog bij, deze is lastig van te voren te zeggen omdat je naast je instellingen ook te maken hebt met de omstandigheden buiten. Toch wil ik je meegeven om je iso wat hoger te zetten als dit mogelijk is. Dit gaat waarschijnlijk in van wat je geleerd hebt (iso zo laag mogelijk houden), maar je zal zien dat je er profijt van hebt. Hou wel je histogram in de gaten, mocht je foto te licht worden, zet dan je iso wat lager.

Vliegende vogel

Een grotere uitdaging is een vogel in vlucht. Vliegt een vogel eenmaal? Dan zijn ze razendsnel en daar moet je als fotograaf op inspelen. Diafragma kan je op zijn grootst houden, maar ook een stukje kleiner zetten (afhankelijk wat je maximale bereik van je lens is, heb je een lens die als grootste diafragma f 6.3 heeft, hou het dan op de grootste). Dan nu de sluitertijd. Die moet snel zijn, of je nu een kleine vogel fotografeert of een roofvogel (hoewel de ene vogel natuurlijk sneller is dan de ander). Daarmee begin je vaak met een sluitertijd van 1/1600, maar voor een snellere vogel (bijvoorbeeld roofvogels) is een 1/2000 ook geen uitzondering.

Dit vraagt natuurlijk nogal wat van je camera en wees ook niet bang om je iso flink omhoog te gooien. Zelf heb ik eens een workshop roofvogel fotografie gedaan en dat was op een warme dag (workshop duurde een hele dag) van zeker 25+ graden, felle zon en blauwe lucht met weinig tot geen wolkjes. Normaal gesproken zou je je instellingen laag houden, maar gezien de sluitertijd van 1/2000 kwam de iso vaak toch uit rond de 800 tot zelfs 1600. De huidige camera’s moeten dit ook goed aankunnen zonder veel ruis te geven. Ow extra tip, doe bij vliegende vogels je stabilisatie uit. Dit heb je als je beweging wil fotograferen niet nodig.

Tip 3: De beste tijd om vogels te spotten

Afhankelijk van welke vogel je op de foto wil zetten, zijn er tijdstippen wanneer deze het beste te spotten zijn. Voor roofvogels, ijsvogels en andere vroege vogels zijn de beste tijden net na zonsopkomst of ’s avonds net voor de schemering zijn intrede doet. Als je geluk hebt en je staat tijdens zonsopkomst of ondergang al op de plek, kan je misschien nog een mooie lucht meepakken. Met name zangvogels en ijsvogels zijn het meest in de ochtend te vinden.

Roofvogels kunnen ook wel in de vroege ochtend op pad zijn, maar de meeste gaan tegen schemer op jacht naar voedsel. Wil je een wat algemenere vogel (reigers, eenden, ganzen, zwanen, etc.) dan heb je ook op andere uren een goede kans om ze te spotten. Wat wel opvalt is dat veel vogels zich laten zien als het relatief rustig is. Heb je een bepaalde soort op het oog die je graag voor je lens wil?

Zoek dan van te voren uit waar de soort vaak voor komt (zo zal je een ijsvogel niet midden in een bos tegenkomen, maar in de buurt van water met wat bossage in de buurt is de kans een stuk groter, zelfs hier in Eindhoven zijn ze te spotten als je geluk hebt. Zelf ben ik er 1 keer 1 tegen gekomen, maar helaas geen camera bij me op dat moment). Heb je een mooie tuin met veel groen? Dan is de kans groot dat ze ook in je tuin zich laten zien (musjes, koolmeisjes, pimpelmeesjes, roodborstjes, etc.).

Tip 4: Achtergrond

Achtergrond heb je natuurlijk niet altijd voor het uitzoeken, toch kan het lonen om er een beetje op te letten. In deze blog ga ik uit van dieren die je in de vrije natuur kan spotten, maar normaal gesproken is een dierentuin ook een mooie gelegenheid om de meest bijzondere vogels op de gevoelige plaat vast te leggen. Helaas zijn deze momenteel gesloten met de huidige maatregelen, vandaar dat ik deze even buiten beschouwing laat. Als dierentuinen weer open mogen, zal ik een blog wijden volledig aan de dierentuin en zullen de vogels ook daar aan bod komen.

Ah ja de achtergrond dus, het mooiste is als je een beetje van de omgeving laat zien bij een vogel en hun natuurlijke habitat. Dit hoeft natuurlijk niet altijd bos te zijn, fotografeer je een meeuw in een haven of op het strand? Laat dat ook rustig zien. Probeer er alleen wel op te letten dat de achtergrond niet al te druk wordt en dat de omgeving de aandacht van de vogel afleid. Fotografeer je een vogel in een boom? Probeer er dan op te letten dat er geen andere tak of bladeren voor de kop zit.

Tip 5: Kleuren, details, beweging en meer…

Een hoop vogels hebben de mooiste kleuren, probeer deze kleuren zo goed mogelijk vast te leggen. Ook hier is eigenlijk de tip om in raw te fotograferen zodat je in de nabewerking het beste eruit kan halen. Leg ook bij vogels de focus op de ogen, dat deze scherp zijn. Soms is het mooi om een detail van een vogel te laten zien in plaats van de hele vogel of een mooi portret van een kop. Fotografeer je een bewegende vogel? Natuurlijk wil je de hele vogel er scherp op hebben staan, maar toch je mag best wat beweging in de vleugels zien.

Zo krijg je dynamiek in de foto, dit kan je doen door de sluitertijd iets korter te zetten. Verder, kijk eens naar aparte settings, bijvoorbeeld een vogel die je recht in de lens aan kijkt, een ‘gekke’ bek trekt. Een vogel die net een prooi te pakken heeft etc. Laat ook hier je creatieve brein werken. Wat ook heel mooi kan zijn een vogel in het water en dat de reflectie ook goed te zien is.

Of fotografeer eens met tegenlicht, waarbij de vogel een silhouetten wordt tegen de ondergaande (of opkomende) zon. Ik hoop dat deze blog jullie helpt om er op uit te trekken (niet allemaal massaal naar dezelfde plek natuurlijk) en op zoek te gaan naar mooie, leuke, grappige, stoere en soms ook brutale vogels. Heb geduld, dat heb je ook zeker bij vogels ook nodig. Ook hier…. Hou het leuk en doe het met plezier!

Nog vragen? Laat ze gerust achter. Heb je zelf een mooie foto van een (roof)vogel gemaakt? Laat deze dan achter in de reacties. Ben heel benieuwd naar jullie creaties.