Review Canon EOS-1D X Mark III

De EOS-1D X Mark III is het nieuwste topmodel van Canon’s spiegelreflexcamera’s. Van Britt van Sprang van Canon Nederland mocht ik twee weken lang met de camera testen (samen met een Canon 100-400mm f/2.8 objectief) waarbij ik me vooral heb gericht op actiefotografie, waar de camera echt voor ontworpen is. Is dit de beste EOS ooit?

Specificaties en Highlights

• Nieuwe sensor: full-frame, 20 megapixel Dual Pixel CMOS AF over 90×100% van de sensor met 525 autofocus-gebieden
• Zeer krachtige autofocus (AF-algoritmen met deep learning-technologie voor focus tracking)
• Burstsnelheid: 16/20 bps C-AF
• Opslagmedia: 2x CFexpress Type B kaartsleuven (dus langer fotograferen in RAW)
• Batterijcapaciteit: 2850 foto’s (een stuk groter)
• Video: 4K 60p met 10-bits Canon Log interne beeldregistratie (in 4K bijna bioscoopkwaliteit)

• Goede communicatie-mogelijkheden, dus content snel aan te leveren (ingebouwde ethernetaansluiting en wireless file transmitter WFT-E9)
• Bluetooth, wifi en gps
• ISO: automatisch, 100-102.400 (50-819.200 belichting)
• Goed afgedicht tegen de elementen (regen, wind, vocht)
• Afmetingen: 158 x 167 x 83 mm
• Gewicht: 1250 g (inclusief batterij)
• Verkoopprijs: 7.419,00 euro (body)

De CFExpress-kaart kon ik niet inlezen met mijn eigen kaartlezer. Ik heb de 1D X dus via een ethernetkabel aan mijn ethernet-hub gehangen. In combinatie met de EOS Utility Software kun je het kaartje zo uitlezen via de browser op je computer.

Autofocus belangrijkste verbetering

De EOS-1D X Mark III is ontworpen voor sport- en actiefotografie, en zo heb ik hem geprobeerd te testen. Maar niet alle foto’s zijn ‘actie’ (je moet ook maar net actie tegenkomen als je voornamelijk natuurfotograaf bent..).

Volgens Canon zijn er meer dan 100 functies verbeterd of toegevoegd ten opzichte van de Mark II.

Ik heb niet naar de video-opties (in 5.5K, 4K of Full HD) gekeken, evenmin als gps-logging van opnamelocaties of de verbeterde opties voor het overzetten van bestanden. De camera voelde voor mij, als Canon-gebruikster, heel vertrouwd aan. Je vingers herkennen de ergonomie meteen waardoor je snel aan de slag kunt.

De camera is in staat om een zeer snel wegvliegend steenuiltje te volgen als je de AF-gebiedselectiemodus instelt op 61-punts automatische selectie-AF of Zone AF (in AI Servo AF modus) waarbij kleur- of gezichtsherkenningegegevens gebruikt worden.

Het is bij gezichtsherkenning niet mogelijk om naast mens ook een dier te selecteren (de Sony a9 mark II kon dit wel).

Ook functioneert de gezichtsherkenning niet wanneer het gezicht klein is of wanneer er weinig licht is in de omgeving.

Autofocus

De belangrijkste innovatie in de EOS-1D X Mark III is het autofocussysteem (of eigenlijk de autofocussystemen, omdat de Mark III twee totaal verschillende systemen gebruikt). Het is belangrijk om de verschillen goed te onderscheiden en te begrijpen.

Bij het fotograferen met de optische zoeker gebruikt de EOS-1D X Mark III (zoals elke spiegelreflexcamera) een aparte focussensor aan de onderkant van de camera.

Bij een klassieke autofocus-sensor bestaat elk scherpstelpunt uit twee lijnen lichtgevoelige pixels. Voor de Mark III heeft Canon echter een geheel nieuw type AF-sensor ontwikkeld. Je zou dit kunnen vergelijken met de beeldsensor in een digitale camera; de sensor is één groot raster van vierkante pixels.

Elk van de 191 autofocuspunten gebruikt een blok pixels om scherp te stellen via fasedetectie. Dankzij de nieuwe AF sensor is de autofocus veel nauwkeuriger, zeker bij onderwerpen met fijne details of met diagonale lijnen.

De autofocussensor werkt ook samen met de 400.000 pixels RGB + IR-meetsensor in de zoeker. Het autofocussysteem herkent daardoor vormen en kleuren zodat het bewegende onderwerpen beter kan volgen. Dit systeem is niet nieuw, maar het werkt nu sneller en nauwkeuriger.

Als je één van de grote AF-gebieden hebt geselecteerd (autoselectie-AF, zone-AF, grote zone-AF), geeft het AF-systeem prioriteit aan gezichten die het in dit gebied herkent.

Dat gebeurt alleen als je zelf geen AF-punt kiest. Logisch, want dan geef je aan dat je wilt kiezen waar je op focust. Scherpstellen op ogen, zoals in liveview, is niet mogelijk: daarvoor is de resolutie van de meetsensor niet hoog genoeg.

Het tweede Autofocus-systeem is actief in liveview en tijdens het filmen. Dit is Canons Dual Pixel CMOS AF, waarbij elke pixel op de 20 megapixel beeldsensor in tweeën wordt gedeeld. De focus wordt berekend uit het faseverschil tussen deze helften.

Dit systeem is in twee opzichten zelfs beter dan het zoeker-AF-systeem: dankzij de veel hogere resolutie van de beeldsensor (20 versus 0,4 megapixel) kan hij scherpstellen op de ogen. Het live view AF-systeem dekt ook 90% van de sensor, veel meer dan het centrale gebied dat de focusmodule bedekt in zoekeropnamen.

Autofocus in de praktijk

Bij continue scherpstelling (Servo AF, in Canon-taal) kun je, net als bij andere Canon-camera’s, kiezen uit AF-cases om het autofocussysteem in te stellen op het soort actie dat je fotografeert, afhankelijk van de voorspelbaarheid van de beweging en de kans dat obstakels zullen optreden verschijnen tussen het onderwerp en de camera.

Nieuw op de Mark III is de AF Case A (Auto), die de Servo AF-instellingen zelf aanpast aan het onderwerp, op basis van de informatie die de focus- en meetsensoren registreren.

Tijdens mijn test bleek de autofocus van de EOS-1D X Mark III uitzonderlijk nauwkeurig, zelfs bij verschillende snelle acties en zowel bij gebruik van de zoeker als in liveview.

Voor uiltjes in vlucht bleek Case 2 (Onderwerpen blijven volgen en obstakels negeren) de beste keuze om te voorkomen dat de autofocus wordt afgeleid door takjes of bladeren. Case A is handig voor de andere acties die ik fotografeerde.

Er zit een nieuwe aanraakgevoelige AF-ON-knop op de camera, die nu ook werkt als touchpad om het autofocuspunt of de zone te verplaatsen. Je moet deze functie wel eerst in het menu activeren. Het is ook het beste om de gevoeligheid van het touchpad direct te verlagen, want met de standaard instelling reageert het te snel naar mijn smaak waardoor het lastig is om nauwkeurig te werken. Het touchpad werkt zelfs als je handschoenen draagt.

Supersnelle Bursts

Dankzij een nieuw ontworpen sluiter en spiegel haalt de EOS-1D X Mark III zeer hoge burstsnelheden. Bij gebruik van de optische zoeker is dat 16 beelden per seconde: in liveview (spiegel opgeklapt) zelfs 20 beelden per seconde.Bijzonder: in liveview is deze hoogste burstsnelheid ook mogelijk als je zowel van de mechanische als de electronische sluiter gebruik maakt.

Systeemcamera’s van andere merken gebruiken de elektronische sluiter voor de hoogste burstsnelheden, waarbij de beeldsensor regel voor regel wordt uitgelezen. Hierdoor ontstaat een kans op rolling shutter (vreemde effecten bij snel bewegende onderwerpen). Daar heeft de Mark III geen last van. Wil je geruisloos fotograferen, dan blijft de elektronische sluiter in liveview een optie.

Deze snelle bursts combineert de camera met een extreme precisie, betrouwbaarheid, een krachtige autofocus en het nauwkeurig kunnen volgen van onderwerpen. De snelle Digic X beeldprocessor, een zeer groot buffergeheugen en snelle CFexpress geheugenkaarten zorgen ervoor dat de Mark III deze hoge snelheden ook nog eens veel langer kan vasthouden.

In RAW kun je meer dan een minuut fotograferen met 16 fps, en in jpeg is alleen de capaciteit van de geheugenkaart de beperkende factor. Het is echt onwerkelijk: je kunt de ontspanknop ingedrukt houden en de camera gaat gewoon door. Er zijn weinig scenario’s denkbaar waarin je een minuut lang in RAW met 16 fps zou willen fotograferen, maar het is mogelijk.

Geen hybride camera

Canon wil van de EOS-1D X Mark III geen spiegelloze systeemcamera maken omdat de doelgroep van deze camera de voorkeur geeft aan de optische zoeker. De keerzijde is dat de Mark III in livebeeld minder handig in gebruik is, omdat er geen elektronische zoeker is.

Dat betekent dat je het camerascherm moet gebruiken om je onderwerp te volgen, wat bij lange brandpuntsafstanden niet eenvoudig is. Dat scherm kan niet worden vergroot of gedraaid (een verdedigbare keuze om de camera zo robuust mogelijk te houden), maar het beperkt je hoe je de camera in liveweergave kunt gebruiken. Canon heeft inmiddels de EOS R6-systeemcamera voor sport en actie, maar de sensor en sluiter die hiervoor nodig zijn, zijn al aan boord.

Beeldkwaliteit

De 20 megapixel beeldsensor en Digic X in de Mark III zorgen voor een zeer goede beeldkwaliteit, zelfs bij hoge gevoeligheden. Tot ISO 12.800 is er geen ruis te zien en blijft de scherpte erg goed.

Bij nog hogere waarden vermindert de ruisonderdrukking de scherpte, maar het resultaat blijft bruikbaar. Vanaf ISO 102.400 is ruis zichtbaar en worden kleuren doffer. Ik zou de “uitgebreide” ISO-waarden van 409.600 en 891.200 alleen in geval van nood gebruiken.

Ik heb een bruiloft gefotografeerd met deze camera. In een schaarsverlichte kerk met veel vervelend kunstlicht. Ik kon niet flitsen, dus moest zeer hoge iso-waardes gebruiken in de “uitgebreide” iso-waardenreeks. De ruis was goed te zien, maar ook prima te verwijderen met het Denoise programmaatje van Topaz.

De automatische witbalansregeling werkt prima; alleen in de verraderlijke omgeving van een kerk met kunstlicht gaf de handmatige instelling meer consistente resultaten. Als je echter in RAW fotografeert maakt dat allemaal niet zoveel uit en kun je het in de nabewerking nog herstellen.

Conclusie

De Canon EOS-1D X Mark III biedt ruimschoots wat een sport- en nieuwsfotograaf wil: uitstekende beeldkwaliteit, zelfs bij hoge gevoeligheden, een zeer hoge seriesnelheid met een grote buffer en een extreem krachtig en intelligent autofocussysteem, alles in een weer- en stofbestendige body die tegen een stootje kan. Iedereen die voor zijn levensonderhoud op zijn/haar camera moet vertrouwen, betaalt deze prijs denk ik graag!

En hoe zit het dan met de concurrent de Sony a9 Mark II?

Een paar maanden terug heb ik ook de Sony a9 Mark II in handen gehad, Canon’s grote concurrent die steeds meer markt van de spiegelreflex-topmodellen van Canon afsnoept. De Sony a9 is een geweldige camera, zeker op actie- en sportfotografiegebied. Ik heb er foto’s mee kunnen maken die ik voorheen als onmogelijk te realiseren hield. Beter dan de actiefoto’s die ik met deze camera heb weten te maken. Bovendien is de Sony spiegelloos, wat toch wel een voordeel is ten opzichte van een spiegelreflex.

Een systeemcamera is namelijk kleiner en lichter en omdat er geen spiegel hoeft op te klappen bij iedere foto die je maakt, kunnen er veel meer beelden per seconde worden gemaakt in burst-modus. Of de camera dit ook echt kan, ligt natuurlijk ook aan de snelheid van de processors aan boord, maar ook aan de opbouw en de grootte van de beeldsensor.

Ook heb je minder trillingen in de camera door het ontbreken van een spiegel. Bij een systeemcamera gaan de autofocus en de lichtmeting direct via de sensor (een spiegelreflex focust via een aparte sensor die ook nog eens een deel van het licht inpikt).

Dit is altijd nauwkeuriger dan via een spiegel en prisma. Micro-adjustment van de autofocus is dan ook niet meer nodig! Wat de toekomst gaat uitwijzen en wie de uiteindelijke winnaar zal worden (de nieuwe Canon EOS R5 en R6 zijn ook veelbelovend en spiegelloos), we zullen het zien!