Flitslicht vs continulicht

Het continulicht is in opkomst. Vanuit de video-industrie wordt er al langere tijd gewerkt met LED-panelen, maar ook in de fotografie wordt het steeds populairder. Wat is nu het grote verschil tussen continulicht en flitslicht? En wat zijn de voor- en nadelen van beide lichtbronnen? Ik ging in gesprek met Portretfotograaf Tom Museeuw die de ontwikkelingen enorm in de gaten houdt op dit gebied.

Meteen resultaat zien

Tom heeft zich voor zijn werk als portretfotograaf verdiept in het sturen van licht. Hij werkt het liefst met natuurlijk licht. En als dat niet toereikend is, gebruikt hij een reflectiescherm. Pas als het hem daarmee niet lukt om het beeld te krijgen dat hij voor ogen heeft, grijpt hij naar flitsers of continulicht. Tom geeft workshops in continulicht en het creëren van licht en merkt dat mensen alternatieven zoeken voor het flitsen.

“Voor veel mensen is het een gevecht om te flitsen. Als ik in mijn uitleg over flitsen begin over de inverse square law dan raak ik mensen snel kwijt, terwijl ze het wel snappen als ik het ze toon met continulicht. Veel mensen zijn bang van flitsen, omdat het moeilijk lijkt. Maar licht is licht. Op zich zit er geen verschil in”, legt Tom uit. “Met LED is de investering tegenwoordig vaak kleiner dan bij flitsers, omdat er zeer betaalbare en goede instapmodellen zijn, en what you see is what you get. Je ziet meteen wat het licht doet in tegenstelling tot wanneer je flitst. Dan moet je eerst een foto maken om het effect te zien. Daardoor is continulicht toegankelijker voor veel mensen.”

“Binnen nu en vijf jaar denk ik dat de gang naar het continulicht groter wordt en zelfs het flitsen zal gaan overstijgen”, voorspelt Tom. “De eerste flitskoppen die sterk continulicht geven, en kunnen flitsen indien nodig, zijn al verkrijgbaar.” Hij waarschuwt: “Die combinatie is overigens iets anders dan een flitser met een LED instellicht. “De LED-panelen zijn vierkant, dus artistiek gezien is het lichtpatroon niet te vergelijken met het licht dat uit een ronde flitsbuis komt. Op dit moment is Profoto het eerste merk dat het instellicht rond de flitsbuis gepositioneerd heeft en in de toekomst zullen er krachtige koppen met continulicht op de markt gaan komen, vermoed ik.”

Te weinig kracht?

Volgens Tom zijn mensen bang dat continulicht niet krachtig genoeg is. “Fotografen die in de studio werken blijven zich maar vasthouden aan een diafragma van F/8. Maar ik denk juist omgekeerd. Ik gebruik mijn flitsers namelijk nooit op vol vermogen. De zon overmeesteren zal niet lukken met een LED-paneel. Maar anderzijds heb je op een dag met volle zon vaak al genoeg aan een reflectiescherm.” Tom vindt dat situaties met te veel licht lastiger te controleren zijn dan situaties met te weinig licht. “Dan is het moeilijker naar je hand te zetten. Licht toevoegen kan altijd, weghalen is lastiger.”

Tom vertelt: “In de elf jaar dat ik workshop geef over licht, heb ik wel gemerkt dat mensen natuurlijk licht het mooist vinden. Maar soms kom ik gewoon licht tekort. En ik heb ook wel ooit dat ik in één shoot binnen en buiten werk. Als ik dan buiten met veel zon gewerkt heb, dan wil ik die trend doorzetten in het werk binnen. Het geeft namelijk rust aan de kijker als er eenheid zit in de serie. Dus moet ik het zonlicht meenemen naar binnen. Soms gebruik ik dan een flitser met maxi-light waarbij ik het licht van buiten, door het raam naar binnen laat vallen. Met een kleurgel boots ik dan het zonlicht na. Voor zulk warm licht gebruik ik ook graag een LED-spot. Deze geeft 600 W, de kleurtemperatuur is instelbaar en hij werkt op batterijen waardoor kabels en stroom direct geen probleem meer vormen. Heel handig als je hem buiten wilt zetten of mee wilt nemen op locatie. Een reportageflitser is natuurlijk ook een mogelijkheid.”

De voor- en nadelen

Voor zowel flits- als continulicht gelden er voor- en nadelen. Ik zet ze even voor je op een rijtje.

Het grootste voordeel van continulicht is dat je direct ziet wat het licht doet. Gaat je model verder weg of dichterbij staan, dan zie je direct het effect van het licht. Door je lamp wat te verzetten en te verdraaien kun je ook weer direct zien wat het licht doet voor je foto. Bij een flitser moet je dan een foto nemen of het licht meten om te weten wat er gebeurt. Een ander groot voordeel van LED-licht is dat het energiezuinig is. Werken op batterijen is daardoor veel gemakkelijker en betaalbaarder, dat maakt ze ideaal voor werken in de buitenlucht of op een locatie waar geen stroom aanwezig is. Verder geven LED’s bijna geen warmte af. En ze hebben natuurlijk geen herlaadtijd. Bovendien zijn LED-lampen vaak in kleurtemperatuur te verstellen.

Een nadeel kan zijn dat continulicht je onderwerp nooit zo zal bevriezen als flitslicht dat doet. Ook moet je opletten voor kleurzwemen. Daar hebben de goedkopere LED’s soms nog wel eens last van. Ze veroorzaken soms een groene of paarse gloed aan de rand van je foto. Verder is de kracht van LED-verlichting nog niet gelijk aan de zware flitssets; met flitsers kun je daardoor vaker op kleinere diafragma’s werken. Bovendien zijn er nog maar weinig lichtvormers te verkrijgen voor LED-panelen. De catchlights in de ogen zien er anders uit bij een LED-paneel dan bijvoorbeeld de mooie rondjes van een Octabox of een beauty-dish. En het kan voor een model ook vervelend zijn om steeds tegen dat felle licht in te moeten kijken.

Meer weten over het werk van Tom Museeuw, kijk dan op www.fotofolio-photography.com

Alle portretfoto’s bij dit artikel zijn gemaakt door Tom Museeuw.