Natuurfotografie; op je buik in het gras.

Natuurfotografie en -therapie met Liesbeth Ploeg en Bernadette Soemers

Vorige maand deelde ik mijn liefde voor kinderfotografie en de mooiste accounts hiervoor op Instagram. Maar ik heb daar meer gevonden. Omdat ik zelf graag wandel op de Strabrechtse heide zocht ik weer op Instagram naar foto inspiratie met de hashtag #strabrechtseheide.

Ik vond het account van Liesbeth Ploeg. Inmiddels volg ik haar al meer dan een jaar, ook via haar eigen website. Ik verwonder me steeds weer over haar schitterende natuurfoto’s. Zowel landschappen als bloemen, planten en insecten. Haar galerij kenmerkt zich door diversiteit in kleur, details een vaak een dromerige bokeh.

Benieuwd naar de manier waarop ze aan deze mooie plaatjes komt, trok ik de stoute schoenen aan. Via de berichtenfunctie vroeg ik haar of ik eens met haar mee mocht, de natuur in, in het kader van een blog over natuurfotografie. Maar stiekem wilde ik ook vooral eens kijken of het mij zou lukken zo’n mooie foto te maken.

Vlekje tussen het gras

Zo kwam het dat ik van de week, in een heerlijk avondzonnetje kennismaakte met Liesbeth. En niet veel later met het vlekje wat we in de verte tussen het gras zagen zitten. Het bleek Liesbeth haar foto-vriendin, Bernadette Soemers. Ook een enthousiasteling op het gebied van natuurfotografie, waarvan ik het Instagram account inmiddels ook volg.

Ik voelde me direct underdressed. De dames waren duidelijk voorbereid op hun missie. Echte outdoor-kleding, laarzen met broeken erin en lange mouwen. De muggen en teken zijn een serieuze en heel vervelende factor om rekening mee te houden. Hiervoor waarschuwde Liesbeth me al vooraf. De outfit was niet het enige waar ik aan kon zien dat de dames weten waar ze mee bezig zijn. Met beiden een goed gevulde rugtas, twee statieven in het gras en nog een bigshopper vol materialen (onder andere regenpakken, knieënkussentjes en pittenzakjes) gaan ze zo’n twee keer per week op pad. Samen of met hun werkgroep van het IVN (Vereniging van natuur- en milieueducatie). Allemaal amateurfotografen met een gedeelde passie voor natuurfotografie. De foto’s worden gebruikt om de website van de IVN aan te kleden en soms zijn er tentoonstellingen waar hun werk te bewonderen valt.

Wat ik nog meer voel, al na een paar minuten in het veld, is rust. Na een hele drukke dag met veel afspraken werkt het geluid van de krekels als instant hartslagvertrager. “Heerlijk hè?” Zegt Liesbeth met een brede glimlach. “Het heeft zeker ook een therapeutische werking.” Knikt ze. “Als ik hier bezig ben is er verder niks meer. Je concentreert je op het object dat je vast wil leggen en denkt dan nergens anders aan. Maar soms ga ik ook gewoon even ergens zitten en om me heen kijken.”

De jacht

We starten onze zoektocht met het hooibeestje als doel. Er is een vervroegde vlinderdip, maar we hopen toch het kleine vlindertje vast te kunnen leggen. De dames gebruiken een macrolens. Ik (nog) niet. Ze adviseren mij om mijn 55-200 mm zoomlens te gebruiken. “Dan kun je op een afstandje werken, want vlinders vliegen snel op.” We lopen door het veld, heel rustig, en kijken goed wat er allemaal opvliegt.

Ik ben wel vaker langs dit veld gelopen, over het pad, maar verbaas me dat er in het veld nog zoveel diversiteit aan begroeiing is. Margrieten en andere kleinere witte bloemen, boterbloemen, maar ook gewoon het gras is al zo mooi. Als je er maar even bij stil staat. Ik weet de namen van de plantjes niet meer, maar Liesbeth noemt ze allemaal op. “Je wordt echt een natuurkenner. Je zoekt het even op wat je allemaal ziet.

Met het IVN clubje delen we ook vaak met elkaar wat waar te zien is.” Verderop lonkt een veld vol klaprozen. Daar wil ik beslist ook nog even in straks. Het eerste beestje wat we zien is de St. Jacobsvlinder. Een zwart met rood vlindertje en de dames zijn er duidelijk enthousiast over. Helaas zit het beestje niet langer dan een seconde stil voordat hij steeds weer opvliegt. “Het is echt een jacht! Lacht Bernadette. “En we schieten ook nog!” voegt Liesbeth eraan toe.

De trofeeën

Als ik verderop een lieveheersbeestje spot ga ik voor het eerst op de knieën. Ik doe wat Liesbeth doet. De diafragmavoorkeurstand met het diafragma zo ver mogelijk open. Ik wil ook zo’n mooie bokeh. De uitdagingen zitten hem vooral in de wind en de beweeglijkheid van de beestjes. Hij moet er wel een beetje mooi bij gaan zitten en het hoge gras gaat bij het minste zuchtje wind al flink heen en weer. Het lukt me om hem scherp te krijgen en ik ben meteen al blij. Ik heb iets!

We struinen verder. “Een blauwtje!” Roept Liesbeth ineens, duidelijk verheugd. En ik snap meteen waarom. Wat een mooi vlindertje. De jacht begint. Hij vliegt vrolijk rond, alle kanten op en we moeten hem dus goed met onze ogen blijven volgen tot hij gaat zitten. Zodra hij dat doet, positioneren we ons om het beestje heen en wachten we tot hij zijn vleugeltjes mooi open doet. Ik lig al snel op mijn buik in het gras. Bij elke windvlaag gaan de vleugeltjes weer dicht. Door de lens zie ik dat hij een heel ‘fluffy’ lijfje heeft. Ook zoiets wat je niet opvalt als zo’n beestje gewoon voorbij vliegt. Dat is dus het leuke van macrofotografie. Je ziet al die details. Ik denk dat ik nog wel eens een workshop macrofotografie zal gaan volgen.

Liesbeth vermoedt dat het een icarusblauwtje is, want de blauwtjesfamilie lijkt allemaal erg op elkaar. Hij is nog wat onrustig, maar hoe meer de zon zakt, hoe rustiger hij wordt en hoe langer hij op een plek blijft zitten. Ik bekijk het beestje van verschillende kanten. (En ja, dat vereist kruipen en tijgeren door het gras!) De binnenkant is helder blauw, de buitenkant is wat minder kleurig. “Door het spelen met het licht krijg je verschillende effecten. Tegen de zon in, schijnt het licht door de vleugeltjes, en dat heeft bij het blauwtje een mooi effect aan de randjes.” Ik zie het en ik neem als hij mooi zit, mijn ‘shot of the day’ oftewel de jachttrofee.

Mijn dag kan dus niet meer stuk. Liesbeth wil de vlinder in de schaduw hebben, want dan zijn de kleuren mooier. Maar zodra ze haar eigen schaduw over de vlinder laat vallen, vliegt hij op. Dat is dus de truc: camera klaar, een stapje opzij zodat hij in de schaduw zit en snel schieten! Ze laat me verder zien dat je, door het veranderen van het standpunt van de camera de achtergrond kunt beïnvloeden. Met een hele lage stand krijg je de blauwe lucht op de achtergrond, iets hoger het groene gras, wat draaien en je hebt er een bloem bij. Je kunt er zo heel veel diversiteit in aanbrengen. Hurken, knieën, omhoog. Hurken, knieën, buik en weer op. “Je bent nog aardig in beweging, het is ook goed voor je lijf hoor, natuurfotografie.”

Een gratis concert

De klaprozen zijn mooi, maar ik zie direct een groot verschil tussen wat mijn oog ziet en wat de lens vangt. “Deze schoonheid is in het echt lastig te vangen.” zegt Liesbeth, die die ervaring ook heeft. “Klaprozen blijven lastig. Ze zijn in het echt gewoon het mooist.” We kijken nog even bij de kikkerpoel. Verbaasd zie ik dat er overal kikkers wegspringen als we eraan komen. Er zitten er écht veel! We gaan rustig zitten en merken dat ze overal langzaam weer tevoorschijn komen. “Het leukste is een bekje open, als ze insecten vangen of opgeblazen wangen.” Op een gegeven moment begonnen ze allemaal te gelijk geluid te maken. Een concert. Eventjes maar, maar heel hard. Wat een cadeautje!

5 tips voor natuurfotografie

De zon is al laag en terwijl het af aan het koelen is liggen we nog even met zijn drieën om een motje heen. Hij hangt aan een plantje en als je goed ligt, kun je precies de zon erachter krijgen en het beestje als silhouet vastleggen. Door het veranderende licht is het kleurenpallet weer heel anders dan een kwartier geleden. Lenzen worden gewisseld. De telelens doet het beter bij dit licht. Nog vol in de concentratie pakken de dames tot het laatste moment hun kansen op mooie plaatjes. Ik ben al helemaal tevreden, ik heb een lieveheersbeestje, een icarusblauwtje (ja ik heb het opgezocht en het klopte inderdaad!), klaprozen, een mot en kikkers. Meer dan ik ooit had durven hopen. Geen hooibeestje trouwens. Maar ik lig daar gewoon lekker in het gras en geniet nog even van de bevlogenheid van de fotovriendinnen.

Hebben jullie nog tips voor de lezers? Vraag ik ze tot slot. Samen komen ze tot het volgende lijstje:

1. Heb geduld en kijk goed. Als je niets ziet, ga dan even op een plek zitten en kijk dan wat er op je af komt.
2. Zoek medestanders om mee af te spreken. Alleen is het minder leuk. Je hebt zoveel waardevolle apparatuur bij je waar je dan samen op kunt letten. En soms zijn er loslopende honden waarmee je ineens oog in oog mee staat of zit. Bovendien is het leuker als je je ervaringen kunt delen.
3. Heb eerbied voor de natuur.
4. Kijk op websites voor tips en om mooie plekken te vinden, zoals natuurfotografie.nl
5. Kleed je goed aan, smeer je in met DEET en controleer jezelf bij thuiskomst. Teken en de ziekte van Lyme wil je zo snel mogelijk signaleren, weet Bernadette helaas uit ervaring.

Ik begrijp het. Het plezier en de uitdaging van natuurfotografie en macrofotografie. Hebben jullie het blog over macrofotografie voor de eerste keer trouwens al gelezen? Ik begrijp ook dat het leuk blijft. De resultaten zijn steeds anders, de seizoenen veranderen en het licht verandert continu. Het is ook steeds afwachten wat je tegenkomt. Maar het mooiste is nog om lekker in de natuur te zijn.

Wat is er toch ontzettend veel moois te zien in de directe omgeving, en zelfs op één grasveldje! Bedankt dames, jullie foto’s zijn prachtig geworden. Tot snel, want ik ga graag nog eens vaker mee!