3 principes van Architectuurfotografie
Definitie van Architectuur
Volgens het vroegste werk over architectuur ‘Architectura Libri Decem’, van Vitruvius Pollio (1e eeuw v. Christus), is architectuur de kunst en wetenschap van het ontwerpen van de gebouwde omgeving d.w.z. steden, gebouwen, woningen, interieurs, landschappen, meubelen en objecten. Volgens een statement van Vitruvius is architectuur gebaseerd op drie principes: Esthetiek, duurzaamheid en utiliteit. Uitgaande van zijn definitie heeft architectuur enorm veel verschijningsvormen. Dit geldt natuurlijk ook voor architectuurfotografie.
Architectuur, een bijzonder onderwerp!
In tegenstelling tot gangbare fotografische onderwerpen zijn gebouwen objecten met buitengewone afmetingen. Ook in landschapsfotografie kom je dat fenomeen tegen maar gebouwen zijn door de mens gecreëerde objecten. Dat vraagt van de fotograaf dus een aangepaste benadering. Wil je een gebouw zo optimaal mogelijk fotograferen dan moet je de architect ervan leren begrijpen en ook affiniteit met het bouwwerk krijgen. Alleen zo haal je er alles uit.
Wat is het voor een gebouw en wat is de functie ervan? Welke constructie heeft men toegepast, welke materialen zijn gebruikt en wat is de locatie van het gebouw? Is het een vrijstaand gebouw in een niet bebouwde omgeving of staat het in een stedelijke omgeving met veel andere gebouwen in de directe nabijheid. En in dat geval, hoe verhouden die gebouwen zich tot elkaar. Een gebouw zo gunstig mogelijk fotograferen kan dus complex en tijdrovend zijn.
Om voeling met een gebouw te krijgen moet je naast research ook ter plekke gaan kijken, er omheen en doorheen lopen. Want ook het interieur van een gebouw is ‘n belangrijk gegeven. Bij zo’n rondgang zul je merken dat weersomstandigheden, tijdstip en zonnestand bepalend zijn voor de atmosfeer. In wezen is elk weertype geschikt, maar het beste licht hangt vooral af van jouw concept, d.w.z. hoe je het tot z’n recht wil laten komen in jouw foto’s.
Taylor the light to your subject
In architectuur draait alles om licht. Bestaand licht wel te verstaan, want dergelijke grote onderwerpen kun je eenvoudigweg niet uitlichten. In een Shutterstock tutorial kwam ik ooit het adagium Tailor the light to your subject tegen dat ik direct heb geadopteerd. Persoonlijk schiet ik architectuur erg graag bij daybreak, twilight of sunset maar ook bij daglicht kun je prachtige foto’s kunt maken. Want een strakke blauwe hemel en zonlicht zorgen voor kleur, contrast, helderheid en definitie.
Vooral in dit deel van Europa is licht grillig en onvoorspelbaar. Dat betekent dat je architectuurfotografie heel erg goed moet voorbereiden voor een optimaal resultaat binnen een beperkte tijd. Je moet precies weten wat het licht op welk moment van de dag met het gebouw doet. Ook zijn hinderlijke schaduwen door aangrenzende gebouwen vaak een belemmering waar je rekening mee moet houden. En voor een daybreak shoot moet je weten waar de opkomende zon staat t.o.v. het gebouw.
Dat geldt ook voor een sunset shoot en ingeval van een twilight shoot van een kantoorgebouw speelt het jaargetijde een cruciale rol. Bijvoorbeeld in de zomermaanden gaat de zon rond 22.00 uur onder en wordt er niet meer gewerkt in een kantoor zodat er geen interieurverlichting is, wat een doodse indruk wekt. In het eerste kwartaal is dat anders en kun je rond 19.00 uur een twilight shoot plannen. Het zijn aspecten waar je rekening mee moet houden wil je sprekende foto’s maken.
Kies je ervoor om na twilight, wanneer het donker wordt, architectuur te fotograferen dan moet je zeker in een geürbaniseerde omgeving rekening houden met hinderlijke lichtbronnen zoals straatverlichting of neon dat bij lange sluitertijden uitgebeten vlekken geeft in het beeld. Dat kan je alleen voorkomen door multi-exposure te schieten, d.w.z. door een belichtingstrapje te maken dat je later in de editing als lagen over elkaar kunt leggen om zo een uitgebalanceerde belichting in te creëren.
Als tegenhanger van de strakke belijning in veel moderne architectuur kan nighttime traffic motion blur een aangenaam effect geven. Dergelijke kleurrijke lichtsporen voegen een extra dynamiek toe aan foto’s van strakke gebouwen in een geürbaniseerde omgeving. Dit is echter moeilijk te combineren met multi-exposure shooting omdat je in de nabewerking de RAW’s van de belichtingstrap naadloos moet kunnen samenvoegen. En bewegende onderwerpen in beeld bemoeilijken dat proces.
Convergerende verticalen
Convergerende Verticalen is ‘n term dat het effect in afbeeldingen beschrijft wanneer parallelle lijnen in een afbeelding naar elkaar toe lopen. Het wordt ook wel aangeduid als perspectivische vertekening. Het is een natuurkundig fenomeen en heeft niets te maken met een lens. Het is wel zo dat het effect door een groothoeklens wordt versterkt vanwege de enorme beeldhoek. Een telelens heeft door een kleinere beeldhoek aanzienlijk minder last van convergerende verticalen.
Wanneer de lens van een camera volkomen parallel staat t.o.v. een gebouw, d.w.z. de as van een lens loodrecht op het onderwerp, is er geen sprake van perspectivische vertekening. Maar bij de geringste kanteling van de lens treedt het effect direct op. Nu kunnen convergerende verticalen bewust worden gebruikt om dynamiek aan een architectuurfoto toe te voegen, maar de norm in architectuur- en ook interieurfotografie is rechte lijnen dat een foto ook rustiger maakt.
Naast convergerende verticalen hebben we ook convergerende horizontale lijnen die naar elkaar toe lopen totdat ze elkaar raken op een verdwijnpunt op de horizon. Dat is niet te corrigeren maar speelt in foto’s ook geen storende rol zoals in veel gevallen de convergerende verticalen. Correctie van een perspectivische vertekening is veelal gewenst in architectuurfoto’s, met name wanneer deze beelden worden gebruikt in communicatiemiddelen, -media en -uitingen.
Correctie convergerende verticalen, post production of tilt-shift?
Correctie van convergerende verticalen of perspectivische vertekening is op twee manieren mogelijk, namelijk achteraf in de post production of met gebruikmaking van een tilt-shift lens tijdens de shoot. Tilt-shift lenzen bieden het onschatbaar voordeel van tijdswinst en kwaliteitsbehoud van de foto maar de hoge aanschafprijs is voor veel fotografen een struikelblok. Niet getreurd, want met hedendaagse editing software is perspectivische correctie volstrekt geen probleem.
Zelf schiet ik architectuur voornamelijk met de Canon TS-E 17 f/4L, TS-E 24 f/3.5L MKII en incidenteel met de TS-E 50 f/2.8L Macro. Met de bovenstaande beelden laat ik zien wat het effect is van correctie tijdens de shoot, met gebruikmaking van het shift mechanisme, en hoe het beeld eruit ziet wanneer je het gebouw fotografeert met een conventionele groothoeklens.
Fotografiecursus Architectuurfotografie
Enfin, dit zijn enkele aspecten die ik behandel in mijn Fotoclub.nl fotografiecursus Architectuur. Tijdens deze cursus komt alle relevante content aan bod en als vervolg op deze cursus leer je in de praktijk (Master Shoot) hoe je de beste architectuurfoto’s schiet.
PS. Hier meer informatie over de cursus Architectuurfotografie.
Reacties